چکیده:
هدف ار پژوهش حاضر، بررسی ارتباط بین نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه با جنبش دانشجویی در مقطع 76-1357 است.
این پژوهش با بهره گیری از مباحث نظری و کاربست آن در مطالعه مقاطعی از تاریخ ایران، درصدد است تا به این پرسش پاسخ دهد که « چه ارتباطی بین نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه و جنبش دانشجویی در مقطع 76-1357 وجود داشت؟
در پاسخ به سوال فوق سه دیدگاه به شرح زیر مطرح می شود:
1- جنبش دانشجویی در سالهای 76-1357 مستقل از تأثیر نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه عمل می کرد.
2- جنبش دانشجویی در سالهای 76-1357 تحت تأثیر نیروهای خارج از دانشگاه و دنباله رو آنها بود.
3- جنبش دانشجویی در سالهای 76-1357 هم بر نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه تأثیر گذاشت و هم از آنها تأثیر پذیرفت ( تاثیر متقابل).
نگارنده دیدگاه دوم را به عنوان فرضیه پژوهش برگزیده است و بر اساس آن پس از اشاره به سیر تاریخی شکل گیری جنبش دانشجویی، سالهای 76-1357 را به چهار مقطع تقسیم نموده و سپس به نقش و تاثیر نیروهای سیاسی خارج ار دانشگاه ( روشنفکران، روحانیون و جناحهای سیاسی) در سالهای 76-1357 پرداخته است.
پس از اشاره مختصر به روشنفکران و روحانیون، جناحهای سیاسی در سالهای 76-1357 را به شش دسته تقسیم می نمائیم:
چپ سنتی، راست سنتی، راست مدرن، راست سنتی افراطی، چپ مدرن و روشنفکر تلفیقی.
در نهایت به بررسی و مستند سازی فرضیه پژوهش در سالهای 76-1357 می پردازیم و اشاره خواهیم کرد که در سالهای 76-1357 جنبش دانشجویی دنباله رو نیروهای سیاسی بوده است.
دفتر تحکیم وحدت به روحانیون مبارز و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی( چپ سنتی و مدرن)،جامعه اسلامی دانشجویان و بسیج دانشجویی به راست سنتی و انجمن اسلامی دانشجویی به راست، وابسته بوده اند. این تشکلها به عنوان ابزار و بازوی نیروهای سیاسی راست یا چپ در دانشگاه ها( بویژه در زمان انتخابات ) عمل می کردند.
طرح مسئله پژوهش
جنبشهای اجتماعی یکی از مؤلفه های بسیار تأثیرگذار در عرصه تحولات اجتماعی و سیاسی جوامع نوین به شمار میآیند. سرزمین ایران در طی صد ساله اخیر، شاهد جنبش های اجتماعی مختلفی بوده است. بخشی از این جنبش ها با توجه به خاستگاه آن و پایگاه اجتماعی اعضایش تحت عنوان جنبش های دانشجویی مورد مطالعه قرار میگیرند.
جنبش دانشجویی در ایران از ابتدای شکل گیری از جنبشهای سیاسی و اجتماعی فعال و اثرگذار در فرایند سیاسی و اجتماعی در دوران معاصر بوده است. از وظایف و کارکردهای اصلی جنبش دانشجویی روشنگری و افشاء است به عبارتی جنبش دانشجویی باید به مثابه سیستم هشدار دهنده برای نظامهای حاکم و گروههای مختلف جامعه عمل کند. به سیاستها و برنامه های نادرست دولت و نظامهای حاکم در جهت اصلاح آنها، انتقاد و اعتراض کند.
لیکن از آسیب های بالقوه جنبش دانشجویی احتمال وابستگی آنان به گروه ها و طیفهای سیاسی خارج از دانشگاه است. این وابستگی ، کارکرد انتقادی این جنبش را از بین برده و آن را به حرکتی پیرو، دنباله رو و تأیید کننده سیاستهای حاکم مبدل میسازد. البته روشن است که استقلال جنبش دانشجویی به هیچ عنوان به معنای عدم همکاری و همفکری با گروههای سیاسی خارج از دانشگاه نیست. جنبش دانشجویی و تشکلهای دانشجویی از یک سو میتوانند با گروههای سیاسی خارج از دانشگاه و حکومت همکاری و همفکری داشته باشند و از سوی دیگر منتقد سیاستها و برنامه های آنها باشند.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه…………………………………………………………………………………………………. 1
طرح مسئله پژوهش……………………………………………………………………………… 2
سؤال و فرضیه اصلی…………………………………………………………………………….. 3
مفاهیم وتعاریف…………………………………………………………………………………… 3
روش پژوهش و تحقیق…………………………………………………………………………. 5
سابقه پژوهش و بررسی ادبیات موجود…………………………………………………….. 5
سازماندهی پژوهش………………………………………………………………………………. 9
فصل اول (چارچوب مفهومی)
جنبش های اجتماعی، اصول و کارکردها………………………………………………….. 14
طبقه بندی جنبشهای اجتماعی……………………………………………………………….. 18
چارچوب مفهومی………………………………………………………………………………… 20
پی نوشت های فصل اول……………………………………………………………………….. 31
سیر و تاریخچه جنبش دانشجویی در ایران……………………………………………….. 34
1- جنبش دانشجویی قبل از انقلاب اسلامیایران………………………………………. 34
جنبش دانشجویی قبل از تأسیس دانشگاه تهران………………………………………… 34
جنبش دانشجویی پس از تأسیس دانشگاه تهران تا پیروزی انقلاب اسلامی:….. 37
الف ) دوره تأسیس دانشگاه تهران تا سقوط رضا شاه…………………………………. 38
ب) دوره سالهای 1320 تا کودتای 28 مرداد 1332……………………………………. 41
پ) دوره پس از کودتای 28 مرداد 1332 تا 1340……………………………………… 46
ت) دوره سالهای آغازین دهه 1340 تا اوایل دهه 1350……………………………… 49
ث) دوره سالهای 1350 تا پیروزی انقلاب اسلامی…………………………………….. 51
2- جنبش دانشجویی پس از انقلاب اسلامیتا سال 1376…………………………… 53
الف ) جنبش دانشجویی در مقطع 59-1357 …………………………………………… 54
ب) جنبش دانشجویی در مقطع 62-1359 (انقلاب فرهنگی)……………………… 64
پ ) جنبش دانشجویی در مقطع 68-1362……………………………………………… 67
ت ) جنبش دانشجویی در مقطع 76-1368……………………………………………… 72
اتحادیه انجمن های اسلامیدانشجویان سراسر کشور (دفتر تحکیم وحدت)……… 79
جامعه اسلامیدانشجویان……………………………………………………………………….. 83
انجمن های اسلامیدانشجویی………………………………………………………………… 85
بسیج دانشجویی…………………………………………………………………………………… 86
جریانها و نیروهای سیاسی سالهای 76-1357…………………………………………… 88
روشنفکران………………………………………………………………………………………….. 88
روحانیون…………………………………………………………………………………………….. 90
جناحها و نیروهای سیاسی پس از انقلاب اسلامیتا1376 :…………………………. 91
جناح چپ سنتی…………………………………………………………………………………… 93
جناح راست سنتی………………………………………………………………………………… 94
جناح راست مدرن………………………………………………………………………………… 95
جناح راست سنتی افراطی (رسا)…………………………………………………………….. 95
جناح چپ مدرن………………………………………………………………………………….. 96
جناح روشنفکر تلفیقی………………………………………………………………………….. 97
پی نوشت های فصل دوم………………………………………………………………………. 99
نسبت و ارتباط نیروهای سیاسی با جنبش دانشجویی در سالهای 76-1357
1- احزاب و نیروهای سیاسی سالهای 59-1357 و ارتباط آنها باجنبش دانشجویی…. 113
2- احزاب و نیروهای سیاسی سالهای 62-1359 و ارتباط آنها با جنبش دانشجویی…. 117
3- احزاب و نیروهای سیاسی سالهای 68-1362 و ارتباط آنها با جنبش دانشجویی…. 120
4- احزاب و نیروهای سیاسی سالهای 76-1368 و ارتباط آنها با جنبش دانشجویی…. 123
پی نوشت های فصل سوم……………………………………………………………………… 126
نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………. 128
کتابنامه………………………………………………………………………………………………… 132
منابع فارسی…………………………………………………………………………………………. 133
الف ) کتابها…………………………………………………………………………………………. 133
ب ) مقاله ها ……………………………………………………………………………………….. 137
پ ) کتابچه ها، جزوات و بولتن های تشکلهای دانشجویی…………………………. 138
ت) روزنامه ها و نشریات………………………………………………………………………. 138
منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………. 139
مقدمه :
همه روزه شاهد درج عکسهایی از کودکان و نوجوانان در جراید رسمی کشور هستیم که بدون اطلاع والدین، خانه و کاشانة خود را ترک نموده و به دیگر سخن اقدام به فرار از خانه نمودهاند و چشمان مضطرب خانوادهای را بیصبرانه در انتظار بازگشت خویش به دور انداختهاند. البته این تنها بخش کوچکی از جامعه آشنا با مطبوعات را شامل شده که دسترسی به جراید داشته و با درج آگهی در آن، ملتمسانه مردم را در یافتن فرزند خویش به استمداد طلبیدهاند در صورتیکه بسیاری از خانوادههای بحران زده آشنایی چندانی با جراید نداشته تا بنابر دلایلی! «بالاخص در ترس از آبرو» از درج آگهی در مطبوعات خودداری نمودهاند. بعلاوه هیچ آمار دقیقی از تعداد فراریان از منزل در ایران وجود ندارد و مسئولین اداره آگاهی نیز از ارئه آمار به دلایل مختلف طفره رفتهاند. همچنین مشخص نیست از میان فراریان نوجوانان، چه تعدادی دوباره پس از برخورد با مشکلات خود به منزل مراجعت میکنند؟ یا آنکه بوسیلة نیروهای انتظامی دستگیر شده و به والدین تحویل میگردند؟ یا با در پیش گرفتن کاری شرافتمندانه مستقل از والدین خانواده به زندگی خود ادامه میدهند؟ وتعداد زیادی نیز پس از ارتکاب جرمی دستگیر شده و پس از تشکیل پرونده تحویل کانون اصلاح و تربیت گردیده تا اقدامات تعلیمی و تربیتی لازم در مورد آنان صورت گیرد و این تنها قسمتی است که در صورت همکاری مقامات زیربط در آگاهی آمار دقیقی دارد که متأسفانه ارائه نگردیده است.
فصل اول :کلیات تحقیق
اهمیت مسأله:
در تحقیقی که در سال 1365 بوسیلة انجمن اولیاء و مربیان در مورد علل انحرافات، اخلاقی و فرار دختران انجام گرفته است متوسط سن فرار 16 سال میباشد. دلایلی چون: اختلافات شدید خانوادگی، عاشق شدن، داشتن رابطة نامشروع و ترس از برملا شدن آن، داشتن نامادری، ناپدری و بدرفتاری والدین را برای فرار آنها ذکر نمودهاند. «فراهانی، 1365» بنابر گزارش سازمان بهداشت جهانی، یکصد میلیون کودک و نوجوان در جهان وجود دارد که در کوچهها و خیابانها زندگی میکنند و در برابر مواد مخدر و خشونتهای جسمی آسیب پذیرند. موضوع مهم در این فرارها یافتن پاسخ برای سئوالات زیر است:
1 . نوجوانان چرا خانههای خود را ترک میکنند؟
2 . نوجوانان در مدتی که خانه را ترک میکنند کجا بسر میبرند؟
3 . اوقات خود را چگونه و با چه کسانی سپری میکنند؟
4 . هزینههای زندگی خود را از چه محلی تأمین میکنند؟
گروه فراریان دختران از خانه و کاشانه رقم عمدهای را تشکیل میدهند. آنها به هر علتی از خانه فرار کرده باشند امروزه در وضعیتی قابل مطالعه بسر میبرند. اختلافات خانوادگی، وضع مدرسه و تحصیل، روابط بین دوستان و اطرافیان همه مسائلی هستند که ممکن است به امنیت، استقلال و شخصیت نوجوانان لطمه بزنند و آنها را دچار نگرانی کنند و در این موارد است که ما باید آنها را درک کنیم و به آنها کمک کنیم تا بتوانند استقلال و امنیت از دست رفتة خود را باز یابند. این کار ارزش آن را دارد که قبلاً مورد توجه قرار گیرد و از آن پیشگیری گردد.
فهرست عناوین
عنوان شماره صفحه
مقدمه 1
فصل اول: کلیات تحقیق 2
اهمیت مسئله 2
تعریف علمی واژهها 3
نوجوانی 3
کجروی یا انحراف 4
فصل دوم: فرار دختران از خانه 5
مقام زن در جهانبینی اسلامی 5
فرار دختران 6
نقش عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و خانوادگی در انحراف 8
نقش مسائل اجتماعی در انحراف 8
تراکم جمعیت 9
محل سکونت 9
مناطق جرمخیز 10
مهاجرت 11
ماهیت زندگی شهری 11
دوستان و رفقا 12
تأثیر عوامل فرهنگی بر انحراف 12
تأثیر عوامل اقتصادی بر انحراف 13
خانواده و انحراف 14
خشونت والدین و اثرات آن 15
فساد و آلودگی والدین 16
فصل سوم: علل فرار 18
چه کسانی از خانه فرار میکنند؟ 18
شرایط عمومی افراد فراری 19
از نظر خانوادگی 20
از نظر اجتماعی 20
اقسام فرار 22
علل فرار 23
فقدان یکی یا هر دو والدین 23
جدایی و طلاق 24
وجود ناپدری یا نامادری 27
فقر عاطفی 27
شکست تحصیلی و نگرانی از سرزنش یا تنبیه والدین 29
سختگیری و وجود شرایط تنبیه 30
تمایل به دیدن نقاط دیدنی 32
فصل چهارم: نحوة ارائة خدمات به دختران فراری 33
نحوة ارائة خدمات در ایران به افرادی که از خانه فرار میکنند 33
مرکز بازپروری زنان و دختران آسیبدیدة اجتماعی 33
خانة سلامت 34
اهداف 35
شرایط پذیرش 36
نحوة پذیرش 36
کمیتة امور آسیبدیدگان اجتماعی استان 37
شرایط و مراحل ترخیص و تحویل به خانواده یا بستگان 38
شرایط و مراحل زندگی مستقل 39
شرایط ترخیص از طریق ازدواج 40
شرایط ترخیص از طریق ادامة تحصیل 41
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری 42
توصیه و پیشنهادات برای مسئولین 42
چند توصیه به والدین 44
نتایج پژوهشهایی که در خصوص دختران انجام شده است 47
منابع 54
چکیده
در این تحقیق سعی شده به پیامدهای جنگ آمریکا و عراق و تأثیر آن برآینده اوپک با توجه به سئوال اصلی و سئوالات فرعی پرداخته شود. مساله تحقیق این است که آیا اوپک پس از حمله آمریکا به عراق نیز میتواند این وحدت و همگرایی را در بین اعضای خود حفظ نماید و یا اینکه با خروج عراق از اوپک یا عدم رعایت سهمیه عراق و یا دخالت آمریکا در تعیین سهمیه نفت عراق، تضعیف اوپک را شاهد خواهیم بود و آیا با ورود مصرف کنندگان انبوه جدید نفتی، معادلات نفتی به نفع کشورهای عضو اوپک رقم خواهد خورد. این تحقیق شامل هفت فصل میباشد:
فصل اول: طراحی پژوهش، فصل دوم: کلیات نظری، فصل سوم: تاریخچه و عملکرد اوپک، فصل چهارم: جایگاه عراق در اوپک و بحرانهای این کشور، فصل پنجم: وضعیت آمریکا در زمان حمله به عراق و دلایل آمریکا از حمله به عراق، فصل ششم: تحلیل و دیدگاههای اتحادیه اروپا، اوپک و شاخصهای اقتصادی تولید جهانی نفت، فصل هفتم: جمعبندی و نتیجهگیری تحقیق.
نتایج تحقیق، مؤید فرضیه جانشین تحقیق است که جنگ آمریکا علیه عراق تأثیری بر روند فعلی اوپک برجای نگذاشته و این جنگ در راستای نظم نوین جهانی است و به همین منظور امنیت انرژی یکی از اهداف اصلی در این زمینه است و مسائل دیگری همچون هژمونی دلار در برابر یورو بدلیل گسترش معاملات نفتی با یورو و افزایش نرخ برابری آن در برابر دلار و همچنین بهبود شاخصهای اقتصادی چین، اروپا و ژاپن در مقایسه با آمریکا، از دیگر اولویتهای جهانی قابل طرح آمریکا در حمله به عراق میباشد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: طراحی پژوهش
– مقدمه……………………………………………………………………………………….. 1
1-1- طرح مسأله……………………………………………………………………………… 2
2-1- سئوال اصلی………………………………………………………………………………. 3
1-2-1- سئوال فرعی………………………………………………………………….. 3
3-1- فرضیه اصلی……………………………………………………………………………… 4
1-3-1- فرضیه جانشین………………………………………………………………. 4
4-1- متغیرهای دخیل………………………………………………………………………….. 4
5-1- تعریف عملیاتی مفاهیم………………………………………………………………… 4
6-1- پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………… 5
7-1- روش تحقیق………………………………………………………………………………. 9
8-1- هدف تحقیق………………………………………………………………………………. 10
1-8-1- هدف کلی………………………………………………………………………… 10
2-8-1- هدف جزیی……………………………………………………………………… 10
9-1- قلمرو تحقیق………………………………………………………………………………. 10
10-1- انگیزه و ضرورت تحقیق…………………………………………………………….. 11
11-1- موانع و تنگناهای تحقیق…………………………………………………………… 11
12-1- سازماندهی تحقیق……………………………………………………………………. 11
– مقدمه نظری…………………………………………………………………………………. 14
1-2- همگرایی………………………………………………………………………………… 15
1-1-2 – عوامل همگرایی اوپک…………………………………………………. 20
2-2- نظام تک قطبی متقارن……………………………………………………………… 22
3-2- دکترین بوش، نظم نوین جهانی…………………………………………………. 26
4-2- نظریه هژمونی و کاربرد آن در منطقه خاورمیانه……………………………. 28
1-4-2- اهداف هژمونیک آمریکا…………………………………………………. 29
2-4-2- هژمونی نفتی آمریکا……………………………………………………… 29
1-3- چگونگی شکلگیری اوپک………………………………………………………… 32
2-3- اهداف و برنامههای اوپک……………………………………………………………. 33
3-3- اعضای اوپک…………………………………………………………………………….. 35
4-3- ساختار و ارکان اوپک…………………………………………………………………. 36
1-4-3- کنفرانس……………………………………………………………………………. 36
2-4-3- هیئت عامل……………………………………………………………………. 38
3-4-3- دبیرخانه……………………………………………………………………….. 38
4-4-3- دبیر کل………………………………………………………………………… 39
5-3- تحولات اوپک از زمان تشکیل……………………………………………………… 40
6-3- آژانس بینالملل انرژی و نقش آن در کاهش قدرت اوپک……………….. 42
7-3- جنگ عراق علیه ایران و تأثیر آن بر اوپک……………………………………… 45
8-3- جنگ عراق علیه کویت و اوپک……………………………………………………. 47
9-3- حمله آمریکا به عراق (2003)……………………………………………………… 51
10-3- جمعبندی تحولات اوپک…………………………………………………………… 53
11-3- نوسانات نظام سهمیه بندی اوپک………………………………………………… 53
1-4- پیشینه تاریخی و جغرافیایی عراق………………………………………………….. 69
2-4- تاریخچه نفت و عراق………………………………………………………………….. 71
3-4- بحرانهای عراق در حوزه خلیج فارس……………………………………………. 74
1-3-4- جنگ عراق علیه ایران و تأثیر آن بر نفت عراق……………………… 74
2-3-4- جنگ عراق علیه کویت……………………………………………………… 76
3-3-4- جنگ آمریکا علیه عراق…………………………………………………….. 78
فصل پنجم: اهداف آمریکا در عراق
1-5- آمریکا و خلیج فارس……………………………………………………………………. 80
2-5- رابطه ایالات متحده در جنگ عراق علیه ایران…………………………………… 82
3-5- جنگ عراق علیه کویت و نقش ایالات متحده آمریکا…………………………. 85
4-5- حمله آمریکا به عراق یک گزینه با چندین هدف……………………………….. 87
5-5- افزایش وابستگی آمریکا به نفت……………………………………………………… 90
6-5- دلایل و اهداف آمریکا از جنگ……………………………………………………….. 92
1-6-5- شرایط اقتصادی آمریکا در بروز جنگ…………………………………… 93
2-6-5- اهداف و دلایل داخلی آمریکا………………………………………………. 94
3-6-5- اهداف و دلایل منطقهای آمریکا……………………………………………. 96
4-6-5- اهداف و دلایل جهانی آمریکا………………………………………………. 99
فصل ششم: دیدگاهها و تحلیلها درباره حمله به عراق و آینده اوپک
1-6- اتحادیه اروپا و بحران عراق…………………………………………………………… 104
1-1-6- موافقان حمله به عراق………………………………………………………. 105
2-1-6- مخالفان حمله به عراق……………………………………………………… 106
2-6- قطعنامه 1441 و دیدگاههای موافق و مخالف حمله به عراق……………….. 109
1-2-6- ادله موافقان حمله آمریکا به عراق……………………………………….. 110
2-2-6- ادله مخالفان حمله آمریکا به عراق………………………………………… 111
3-6- آینده اوپک با حضور یا عدم حضور عراق………………………………………….. 113
1-3-6- اگر عراق در اوپک بماند…………………………………………………….. 113
2-3-6- اگر عراق از اوپک خارج شود……………………………………………… 114
4-6- تحلیلهای اقتصادی عرضه و تقاضای جهانی نفت……………………………….. 117
1-4-6 – شاخصهای کمی عرضه و تقاضای جهانی نفت………………………. 117
2-4-6- تحلیل اقتصادی آمارهای 10 ساله نفت جهان……………………………. 120
فصل هفتم:
نتیجهگیری…………………………………………………………………………………………………. 126
منابع و مأخذ……………………………………………………………………………………………… 132
پیوستها و ضمائم…………………………………………………………………………………….. 141
1- روزشمار اوپک از 2003 تا پایان 2004 میلادی
2- پیشبینی تولید کشورهای غیر اوپک
3- نمودار تحولات قیمت نفت
4- گزارش آماری انرژی جهان در سال 2005
فهرست جداول و نمودارها
جدول شماره یک – میزان تولید نفت جهانی برحسب مناطق جغرافیایی……………….. 58
جدول شماره2- تقاضا و عرضه نفت جهان………………………………………………………. 59
جدول شماره3- سقف سهمیه تولیدی کشورهای عضو اوپک……………………………… 60
جدول شماره4- ذخایر اثبات شده نفت اوپک……………………………………………………. 62
نمودار شماره یک- ظرفیت تولید نفت تا سال 2020………………………………………….. 63
جدول شماره 5- سناریوهای مختلف پیشبینی ظرفیت تولید اوپک در سال 2010….. 64
جدول شماره6- موازنه عرضه و تقاضای نفت در سال 2010………………………………. 65
جدول شماره7- ذخایر اثبات شده نفت عراق……………………………………………………. 65
جدول شماره8- تولیدات نفت خام عراق………………………………………………………….. 66
جدول شماره9- میزان تولید نفت آمریکا………………………………………………………….. 67
جدول شماره10- میزان مصرف نفت آمریکا……………………………………………………… 67
جدول شماره11- میزان واردات نفت خام آمریکا………………………………………………. 68
جدول شماره12- میزان مصرف نفت جهان………………………………………………………. 117
جدول شماره13- میزان واردات نفت جهان………………………………………………………. 118
جدول شماره14- میزان تولیدات نفت جهان……………………………………………………… 118
جدول شماره15- تحولات قیمتهای نفت……………………………………………………….. 119
جدول شماره 16- میزان ذخایر نفتی جهان……………………………………………………….. 119
جدول شماره17- جدول برهم کنش تولید، مصرف، واردات و قیمت نفت جهان……. 120
نمودار شماره دو- برآیند تقاطعی تولید، مصرف، واردات بر قیمت نفت جهان
چکیده
بر اساس ماده 630 ق.م.:«هرگاه مردی همسر خود را در حال زنا با مرد اجنبی مشاهده کند و علم به تکمین زن داشته باشد،می تواند در همان حال آنان را به قتل برساند».این ماده اقتباس ناقصی از مساله ای در «تحریر الوسیله»امام خمینی (ره) است.زیرا فقط بخشی از مسأله که مربوط به عالم اخلاق می شود را به ماده 630 ق.م.ا تبدیل نموده و نسبت به بخش حقوقی که همان لزوم اقامه شهود برای اثبات زنان می باشد،سکوت اختیار کرده است.با انشای این ماده به جای ترغیب به گذشت و خویشتن داری،افراد را تشویق به قتل نموده است! در حالی که در کلام فقها چنین ایرادی نیست؛زیرا فقها اصل در این مسأله را بر قصاص نهاده اند و زوج برای تبرئه از اتهام قتل عمدی متسوجب قصاص باید یا شاهد بیاورد یا ولی دم،وی را تصدیق نماید،ولی در ماده 630 ق.م.ا اصل، بر جواز قتل در فراش است. در این نوشتار ضمن بیان کلام فقها و تحلیل روایات، اشکال های قانونی این ماده بیان شده و در انتهای مقاله پیشنهاد اصلاح این ماده ارائه گردیده است.
فهرست مطالب
بخش اول: بررسی حقوق ماده 630 ق.م.ا – قتل در فراش ………………………………………………… 1
فصل اول:
مبحث اول : تحلیل ماده 630 ق.م.ا………………………………………………………………………………. 2
بند الف) توضیح ماده 630 ق.م.ا…………………………………………………………………………………. 2
بند ب) به قتل رساندن توسط مرد در حال مواقعه …………………………………………………………… 4
بند ج) مشاهده زنانی نامزد یا مرد دیگر ……………………………………………………………………….. 5
بند د) منظور از مرد اجنبی در ماده 630 ق.م.ا…………………………………………………………………. 6
بند ه) حکم شرکت در قتل یا ضرب و جرح ………………………………………………………………… 6
مبحث دوم: شرایط مجاز بودن قتل ……………………………………………………………………………… 7
بند الف) 5 مورد از شرایط مجاز بودن قتل ……………………………………………………………………. 7
بند ب) وجود شروطی که مجوز قتل را صادر می کند………………………………………………………. 9
بندج) حق اقامه حد ………………………………………………………………………………………………… 11
فصل دوم :
مبحث اول: ماهیت حقوقی قتل در فراش از باب دفاع مشروع …………………………………………… 14
بند الف) دفاع مشروع ……………………………………………………………………………………………… 14
بند ب) بررسی حقوقی، تفاوت ماده 179 ق.م.ع و ماده 630 ق.م.ا………………………………………. 16
بند ج) مهدورالدم بودن مقتول و مصادیق مهدورالدم…………………………………………………………. 18
بند د) جایگاه جرم ماده 630 در قانون مجازات اسلامی ……………………………………………………. 18
بخش دوم: ارزیابی فقهی ماده 630 ق.م.ا………………………………………………………………………. 21
فصل اول :
مبحث اول: تحلیل فقهی قتل در فراش م (630)ق.م.ا……………………………………………………….. 22
بند الف) فقه قتل در فراش ……………………………………………………………………………………….. 23
بند ب) روایات و قتل در فراش ………………………………………………………………………………… 26
فصل دوم
مبحث اول: نظریه هایی در مورد شهود و قتل در فراش ……………………………………………………. 30
بند الف شهود و قتل در فراش ………………………………………………………………………………… 30
بند ب) قتل در فراش و احصان …………………………………………………………………………………. 33
بخش سوم: انتقادات و مسائل مربوط به ماده (630)ق.م.ا…………………………………………………… 36
فصل اول :
مبحث اول : انتقادات وارده بر ماده 630 ق.م.ا………………………………………………………………… 37
بند الف) انتقاد بر مشاهده زنا توسط مرد ………………………………………………………………………. 37
بند ب) انتقاد بر علم مرد بر عدم ارتکاب زنا از سوی همسر خویش ……………………………………. 38
مبحث دوم :رعایت نکردن جانب عدالت از سوی قانونگذار……………………………………………….. 38
بند الف): چرا فقط مرد می تواند در ماده 630 زن را به قتل برساند …………………………………….. 38
بند ب): انتقاد بر موراد رافع مسئولیت کیفری ………………………………………………………………… 40
بند ج) : پیشنهاد اصلاح قانون ……………………………………………………………………………………. 42
فصل دوم
مبحث اول : مسائل مطرح شده در رابطه با موضوع م630 ………………………………………………… 44
بند الف) ثبوت وقوع زنا در لحظه ی قتل توسط مرد ………………………………………………………. 44
بند ب) مساله در مورد طلاق رجعی…………………………………………………………………………….. 45
بند ج) مسأله درمورد اکراه زن به زنان ………………………………………………………………………….. 45
بند د) مسأله در مورد قصاص مرد ………………………………………………………………………………. 46
نتیجه……………………………………………………………………………………………………………………. 47
منابع…………………………………………………………………………………………………………………….. 48
چکیده
در تاریخ 28 فوریه سال 1997م.(10 اسفند 1375خ.)زمین لرزه آسیب ر سانی به بزرگای 6.1 Mw در استان اردبیل باختر ایران زمین روی داد و 956 کشته و پیش از 2000 نفر مجروح بر جای گذاشت.مطالعات انجام شده در گستره کلان لرزه ای دلالت بر آن دارند که گسترده بیشترین شدت زمین لرزه در سوی جنوب خاور کوه آتشفشان سبلان قرار داشته و بیشترین آسیبها به سه روستای جوراب،گلستان و شیران وارد شده است.رشته پسلرزه های بزرگی که در خلال چند روز پس از تکان اصلی روی داد بر دامنه خسارتها افزود و سبب فرو ریزش بناهایی گردید که به هنگام تکان اصلی خسارت دیده ولی پابر جا بودند.دو رستای جوراب و گلستان بکلی فرو ریختند،شیران بشدت خسارت دید و آسیب های قابل توجهی به شهر سرعین وارد آمد.شدت زمین لرزه (و رشته پسلرزه های بزرگ دو روز بعد آن)در جوراب و گلستان VIII (در مقیاس MMI)،در اسلام آباد WII+ و در شهر سرعین VI+ برآورد گردید.
ارزیابی میزان لنحراف چشمه از یک چشمه دو جفتی نشان می دهد که زمین لرزه اساساً زمین ساختی بوده و سهم مولفه های همگن ناچیز است.از اینرو به نظر نمی رسد که زمین لرزه در نتیجه فعالیتهای ماگماتیک در پوسته بالایی و فعالیت آتشفشانی کوه سبلان رخ داده باشد.
شیب،ضخامت و نوع رسوبات تاثیر قابل ملاحظه ای بر شدت تخریب داشته است.شیب کلی منطقه بین 2 تا 25 درجه متغییر است اکثر نقاط صرف نظر از ناهمواریهای موضعی ،شیب کمتر از 5 درجه دارند.بدین سبب پدیده زمین لغزش و سنگ ریزش در خلال زمین لرزه گسترش مهمی نداشته است.
خانه های روستایی اکثراً از مصالح نامناسب (نظیر گل)با کیفیت پایین ساخته شده اند.از قبیل ساختمانها در مناطق نزدیک به رو مرکز کاملاً تخریب شده و در مناطق دور تر دچار ترک خوردگیهای عمیق شده و ریزش های موضعی آنها مشاهده می شود.اکثر خانه های مسکونی شهری و برخی از ساختمانهای روستایی جزء ساختمانهای بنایی آجری بوده که در آنها نکات فنی آیین نامه زلزله رعایت شده است.آسیب دیدگی این قبیل ساختمانها نسبت به خانه های گلی کمتر است.تعداد معدودی ساختمانهای بنایی نیز در مناطق نزدیک رومرکز مشاهده شده که به دلیل رعایت پاره ای از نکات فنی تنها دچار آسیبهای جزئی غیرسازه ای شده اند.
فهرست
عنوان صفحه
فصل اول
بیان مساله………………………………………………………………………………………………….. 2
فرضیه های پژوهش……………………………………………………………………………………. 4
اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………… 5
اهمیت تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 6
پیشینه تحقیق ( لرزه خیزی)……………………………………………………………………….. 7
آشنایی با منطقه مورد مطالعه ……………………………………………………………………… 9
فصل دوم
روش پژوهش ………………………………………………………………………………………….. 12
مرحله استفاده از گزارشات و مطالعات قبلی………………………………………………. 12
بررسی ویژگیهای استان اردبیل…………………………………………………………………….
موقعیت جغرافیایی استان اردبیل………………………………………………………………… 13
تقسیمات و ویژگی های جمعیت استان اردبیل ………………………………………….. 13
ویژگی های اقتصادی و اجتماعی استان اردبیل…………………………………………… 14
سابقه لرزه خیزی منطقه ……………………………………………………………………………. 16
بررسی ویژگیهای زلزله روز جمعه 10/12/1375 استان اردبیل…………………….. 20
مشخصات تکان اصلی زمین لرزه (شهرستان سرعین ) ………………………………. 25
بزرگا و گشتاور لرزه ای …………………………………………………………………………… 33
شدت……………………………………………………………………………………………………….. 33
عدم پیوند زمین لرزه در آتشفشانی سبلان …………………………………………………. 34
پی آمد زمین شناختی………………………………………………………………………………… 35
شکستگی های سطحی………………………………………………………………………………. 36
تغییر سطحی آبهای زیر زمینی ………………………………………………………………….. 36
نا پایداری های زمین ……………………………………………………………………………….. 37
بررسی ساختمانهای موجود ……………………………………………………………………… 38
زمین لرزه…………………………………………………………………………………………………. 40
انواع امواج زلزله………………………………………………………………………………………. 42
امواج سطحی …………………………………………………………………………………………… 43
بررسی انواع موج زلزله…………………………………………………………………………….. 45
امواج طولی………………………………………………………………………………………………. 45
امواج برشی …………………………………………………………………………………………… 45
امواج لاو………………………………………………………………………………………………….. 47
امواج رایلی………………………………………………………………………………………………. 47
تضعیف امواج زلزله (Q) و پدیده های وابسته …………………………………………. 48
چکیده …………………………………………………………………………………………………….. 48
لرزه خیزی ایران ………………………………………………………………………………………. 49
علت زمین لرزه ……………………………………………………………………………………….. 51
زلزله………………………………………………………………………………………………………… 52
پهنه بندی…………………………………………………………………………………………………. 55
لرزه زمین ساخت ، گسل های بنیادی جنبا و کواترنز در پهنه استان اردبیل… 61
گسل های مهم پهنه اردبیل ……………………………………………………………………… 62
ویژگی های زمین ساختی پهنه زلزله زده 1375 اردبیل ………………………………. 63
زلزله فاجعه ای در کمین استان اردبیل……………………………………………………….. 66
زلزله از دید آمار ……………………………………………………………………………………… 67
بررسی خسارتهای جانی زلزله…………………………………………………………………… 67
خسارت مالی زلزله ………………………………………………………………………………….. 68
بررسی عوامل بروز زلزله…………………………………………………………………………… 68
زلزله و استان اردبیل ………………………………………………………………………………… 70
علت های آسیب پذیری …………………………………………………………………………… 71
فصل سوم
نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………….. 74
پیوست ها………………………………………………………………………………………………… 80
منابع و ماخذ…………………………………………………………………………………………….. 85
اشکال و عکس ها
شکل 1- نمایشی ساده شده از مسایر موجهای پیکری متغیرهای پژوهش ………… 42-2
شکل2- انواع امواج زلزله…………………………………………………………………………… 44 -2
شکل 3- موقعیت گسلهای بنیادی در پهنه استان اردبیل …………………………………. 58-2
شکل 4- موقعیت رو مرکز مه لرزه ای زمین لرزه های تاریخی در پهنه استان اردبیل…….. 58-2
شکل5- مانور امداد در زلزله روستای آق قلعه………………………………………………. 59-2
شکل 6- مانور امداد در زلزله روستای آق قلعه……………………………………………… 59-2
شکل 7- مانور امداد در زلزله روستای آق قلعه ……………………………………………. 60-2
شکل8- مانور امداد در زلزله روستای آق قلعه………………………………………………. 60-2
شکل9- تصویر ماهواره ای بخش هایی از استان اردبیل…………………………………… 64-2
جداول
جدول1- توزیع جمعیت بر حسب جنیست و محل سکونت ………………………….. 16-2
جدول 2- توزیع جمعیت 6 ساله و بیشتر بر حسب جنس،وضع سواد و محل سکونت…. 18-2
جدول3- وضعیت خانوارها بر حسب دسترسی به رسانه های ارتباطی جمعی……………. 18 -2
جدول 4- وضعیت ساختمانها از نظر مصالح کاربردی……………………………………. 19-2
جدول 5- فهرست زمین لرزه های تاریخی و سده بیستم با در پهنه استان اردبیل…………. 23-2
جدول6- پیش بینی کل خسارتهای وارد شده بر مناطق زلزله زده استان اردبیل …………… 32 -2
جدول 7- روش های پهنه بندی خطرات زمین شناختی ناشی از رویداد زمینلرزه ……….. 57 -2
جدول 8- سرچشمه های خطی لرزه زا و میزان خطر تخیمن زده شده برای شهرهای مختلف استان اردبیل ……….. 65 -2
نقشه ها
نقشه1- نقشه ی تقسیمات سیاسی استان اردبیل……………………………………………. 15-2
نقشه 2- نقشه ی استان اردبیل به تفکیک شهرستان……………………………………….. 24 -2
نقشه 3- نقشه گسلها مهم استان اردبیل ……………………………………………………….. 27-2
نقشه 4- نقشه خطر لرزه ای ا یران …………………………………………………………….. 28-2
نقشه 5- نقشه مناطق زلزله زده استان اردبیل…………………………………………………. 29-2
نقشه 6- موقعیت زمین لرزه ای استانهای ایران ……………………………………………. 51-2