مفهوم و مصادیق شرط نامشروع
عهد و پیمان از قدیم الایام مورد توجه و احترام انسانها بوده است و تاکنون نیز این سنت دیرین، پابرجاست. شرط ضمن عقد نیز به عنوان یکی از مصادیق عهد و پایبندی به آثار و عواقب آن که در واقع تجلی اراده طرفین است همواره مورد تاکید شرع و قوانین عرفی بوده است اما این بدان معنی نیست که اعمال اراده و خواست د وطرف معامله هیچ مرز و چهارچوبی نداشته باشد کنترل اراده ها و تمایلات سرکش تمام نشدنی و سیری ناپذیر با ابزار قانونی بی تردید موجب مفیدتر واقع شدن قراردادها در زندگی حقوقی و روابط اقتصادی جاری در جامعه است.
یکی از ابزارهای محدودکننده و کنترل کننده اراده افراد در مورد شرط لزوم همگامی آن با شرع و قانون به معنی عام است. در این بخش طی دو فصل مفهوم و مصادیق شرط نامشروع مورد بررسی قرار می گیرد. به طوری که در فصل اول شرط نامشروع از دیدگاه فقه امامیه و قانون مدنی و در فصل دوم مصادیق عملی شرط نامشروع در قراردادها را مورد مطالعه قرار خواهیم داد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………… 1
بخش اول: مفهوم و مصادیق شرط نامشروع…………. 3
فصل اول: مفهوم شرط نا مشروع ازدیدگاه فقه امامیه……………………………………………. 5
گفتار اول: مفهوم لغوی و اصطلاحی «شرط»…………………………………………………………… 7
گفتار دوم: مفهوم نامشروع و صور تحقق آن………………………………………………………….. 15
مبحث دوم: مفهوم شرط نامشروع از دیدگاه قانون مدنی ایران…………………………………….. 27
گفتار اول: تبیین وضعیت شرط نامشروع در قانون مدنی……………………………………………. 28
گفتار دوم: شرط خلاف قوانین امری و تکمیلی………………………………………………………. 31
گفتار سوم: شرط خلاف اخلاق حسنه و نظم عمومی……………………………………………….. 34
فصل دوم: مصادیق علمی شرط نامشروع درقراردادها……………………………………………. 36
مبحث اول: شرط نامشروع و نکاح………………………………………………………………………. 37
گفتار اول: بررسی وضعیت شرط نامشروع مندرج در عقد نکاح………………………………….. 38
گفتار دوم: شرط عدم تزوج و تسری……………………………………………………………………. 41
مبحث دوم: بررسی مواردی از شیوه های تحقق شرط نامشروع…………………………………… 44
گفتار اول: عدم مشروعیت شرط سلب حق……………………………………………………………. 45
گفتار دوم: وضعیت شرط نامشروع در زمان انعقاد و اجراء شرط………………………………… 51
گفتار سوم: اعلام جهت نامشروع به وسیله شرط ضمن عقد……………………………………….. 54
بخش دوم: آثار شرط نامشروع………………….. 57
فصل اول: آثار شرط نامشروع نسبت به قرارداد…………………………………………………… 58
مبحث اول: وضعیت حقوقی شرط نامشروع…………………………………………………………… 59
گفتار اول: بطلان شرط نامشروع…………………………………………………………………………. 60
گفتار دوم: اثر بطلان شرط نامشروع بر قرارداد……………………………………………………….. 61
مبحث دوم: بطلان شرط نامشروع و خیار ناشی از آن………………………………………………. 66
گفتار اول: ثبوت خیار ناشی از بطلان شرط نامشروع………………………………………………… 67
گفتار دوم: ماهیت و مبنای خیار ناشی از شرط نامشروع……………………………………………. 69
فصل دوم: اثر شرط نامشروع نسبت به طرفین قراداد و اشخاص ثالث………………………. 73
مبحث اول: شرط نامشروع و طرفین قرارداد………………………………………………………….. 74
گفتار اول: نقش عمل و جهل طرفین در ثبوت خیار برای مشروطه له…………………………… 75
گفتار دوم: شرط نامشروع و حقوق و تکالیف طرفی عقد………………………………………….. 77
مبحث دوم: اثر شرط نامشروع نسبت به اشخاص ثالث…………………………………………….. 81
گفتار اول: تعهد به نفع اشخاص ثالث…………………………………………………………………… 82
گفتار دوم: شرط نامشروع و اشخاص ثالث……………………………………………………………. 84
نتیجه……………………………………………………………………………………………………………. 86
فهرست منابع………………………………………………………………………………………………… 89