فرضیة تحقیق:
«سورة مبارکة بروج ، بیان اختصاری سرنوشت اقوامی خاص، اثر تربیتی عمده ای دارد.»
سؤالات تحقیق:
1- اصحاب الاخدود چه گروهی بودند؟
2- شکنجة مسلمانان در صدر اسلام برای چه هدفی صورت پذیرفته بود؟
3- اثر بیان اختصاری داستان فرعون و ثمود در این سوره چیست؟
4- اثر این سوره بر تربیت اخلاقی جوامع چگونه است؟
پیشینة تحقیق:
اکثر تفاسیری که تا انتهای قرآن به تفسیر سور قرآن پرداخته اند، به تفسیر این سوره نیز پرداخته اند.
چکیده ای در مورد سورة بروج:
سورة بروج مکی است و بیست و دو آیه دارد.
بیان آیات این سوره مشتمل بر انذار و بشارت است ،و در آن به سختی کسانی را انذار کرده که مردان و زنان مسلمان را به جرم این که به خدا ایمان آورده اند شکنجه می کنند. نظر مشرکین مکه که با گروندگان به رسول خدا(ص) چنین می کردند، آنان را شکنجه می کردند تا از دین اسلام به شرک سابق خود برگردند.
بعضی از این مسلمانان صبر می کردند و برنمی گشتند و لو شکنجه به هر جا که خواست برسد. و بعضی برگشته و مرتد می شدند و اینها افرادی بودند که اینها افرادی بودند که ایمان ضعیفی داشتند، همچنان که در آیة “ وَمِنَ النّاسَ مِن یَقول امنا بِالله فاذا اوذی فی الله جَعَل فتنه الناس کعذاب الله، وَ مِن الناسُ مِن یعبد الله علی حرف فَاِنَّ اصابَه خیر اطمَان به وَ اِن اصابته فتنه انقلب علی وَجهَهُ ” به وضع آنان اشاره می کند. خدای سبحان در این آیات قبل از اینکه اشاره ای به اصحاب اخدود می کند و این خود تشویق مؤمنان به صبر در راه خدای تعالی است، دنبال این داستان، اشاره ای هم به سرگذشت لشکریان فرعون و ثمود دارد، و این مایة دلخوش رسول خدا و وعدة نصرت به آن جناب و تهدید مشرکین است و این سوره به شهادت سباق آیاتش درمکّه نازل شده است .
در کل این سوره به دو بخش می تواند تقسیم شود: بخش اوّل: پیروان اخدود (از آیة یکم تا شانزدهم ) و بخش دوّم : حدیث سپاه (از آیة هفدهم تا بیست و دوّم) در بخش اول این سوره قسم به ستارگان و روز موعود و شاهد و مشهود است و جواب این قسم در آیة چهارم آمده که به اصحاب اخدود و لعنت فرستاده شده تناسب نامگذاری این سوره به سورة بروج نیز به تناسب سوگندی است که در آیة اوّل آمده است.
اهمیت این سوره:
این سوره بیست و دو آیه دارد و رسول خدا (ص) فرمود،هر کس سورة بروج را بخواند خداوند به عدد هر روز آدینه و روز عرفه که در دنیا بوده ده حسنه برای او بنویسد و هر کس در نماز فریضه بخواند، موقف حشروی با انبیاء مرسلین باشد.
از مصباح کفعمی است: کسیکه این سوره را در رختخواب بخواند یا موقع بیرون رفتن از منزل ، خانه و اثاث البیت و اهل و عیال همه محفوظ مانند .
روی هم رفته این سوره، سوره استقامت و پایمردی در برابر فشارهایی است که از ظالمان و مستکبران بر مؤمنان وارد می شود و در لابلای آن وعده نصرت الهی نهفته است.
در فضیلت این سوره همین بس که رسول خدا فرمود: هر کس این سوره را بخواند، خداوند بر تعداد تمام کسانی که در نماز جمعه اجتماع می کنند و تمام کسانی که در روز عرفه در عرفات جمع می شوند ، ده حسنه به او می دهد و تلاوت آن انسان را از ترسها و شدائد رهایی می بخشد .
چکیده :
یکی از موضوعات مهمی که در زمینه ی علوم قرآنی مورد بحث قرار گرفته است فعالیت و بررسی در زمینه ی آشنایی با معجزات پیامبران را اعجاز قرآن می باشد .
تحقیق بنده شامل چهارفصل می باشد که در فصل اول ، بحث لغوی و اصطلاحی و گفتار علمای غرب راجع به معجزه – اعجاز و ماهیت آن ، معجزه چیست و چگونه ممکن است ؟ شرایط معجزه … را از منابعی از جمله : مرزهای اعجاز سید ابوالقاسم خویی ، معجزه ی دکتر محسن شفاهی ، اعجاز قرآن در نظر اهل بیت (ع) دکتر سید رضا مؤدب مورد بررسی قرار داده ام .
در فصل دوم نیز معجزات نه گانه حضرت موسی (ع) از جمله : عصا، ید بیضا ، شکا فتن دریا و … را از طریق آیات قرآن ، تفاسیر و کتب مختلف ، از جمله : قاوس قرآن علی اکبر قرشی ، تاریخ انبیاء ( از آدم تا خاتم ) مرحوم حسین عمارزاده و همینطور تفسیر نمونه ، المیزان – مجمع البیان – جامع البیان و تفسیر نور – و همچنین تأثیر معجزات حضرت موسی (ع) را بر روی قوم بنی اسرائیل مورد بحث و بررسی قرار داده ام .
در فصل سوم ابتدا به نبوت حضرت عیسی (ع) اشاره شده و بعد انواع معجزات آن حضرت را از طریق آیات قرآن ، تفاسیر و کتب مختلف از جمله تفسیر المیزان ، نمونه ، مجمع البیان و همچنین کتاب مسیحیت شناسی مقایسه ای ، و عیسی (ع) از دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار داده ایم . فصل چهارم نیز مشتمل بر انواع معجزات پیامبر (ص) از جمله : قرآن ، شق القمر ، حرکت درخت ، حنانه و … می باشد که آنها را نیز از تفاسیر و کتب مختلف مورد بحث و بررسی قرار داده ایم . پایان این پروژه نتیجه مباحث گذشته است که شامل آثار معجزه انبیاء ، اهداف معجزه (اصول اعتقادی ) می باشد .
فهرست مطالب
مقدمه 1
کلیات : 2
اهمیت موضوع 2
پیشینه موضوع 2
سؤالات تحقیق 2
فرضیه 2
تعریف موضوع 2
روش تحقیق 2
چکیده 4
فصل اول : بحث لغوی اعجاز ، معجزه درلغت ، ماهیت معجزه 5
معجزه چیست ؟ 6
آیامعجزه ممکن است ؟ 8
آیا معجزه واقع شده است ؟ 10
معجزه چگونه دلالت بر صدق آورنده آن دارد؟ 11
شرایط معجزه 12
چگونه معجزه گواه بر صدق ادعای پیامبران می باشد؟ 13
معنی لغوی اعجاز 14
عجز 16
معجزه در لغت 17
گفتار علمای غرب راجع به معجزه 18
معجزه در اصطلاح 18
معجزه در اصطلاح علوم دینی 21
فاعل معجزه کیست ؟ 23
اعجاز و ماهیت آن 24
اعجاز قرآن 25
اعجاز قرآن فقط از نظر اسلوب کلام یا جهتی دیگر از جهات ، به تنهایی نیست . 26
عمومیت اعجاز قرآن برای تمامی افراد انس و جن 26
یک پندار غلط 28
نفی شبهات وارد بر اعجاز 29
نخستین آیه نفی اعجاز 29
دومین آیه نفی اعجاز 33
سومین آیه نفی اعجاز 36
فصل دوم : معجزات حضرت موسی (ع) 40
معجزات حضرت موسی ( ع ) 42
معجزات نه گانه حضرت موسی (ع) 45
کوه « حریب » جایگاه اولین ارتباط عمیق موسی (ع) با خدا 50
اثبات معجزه حضرت موسی (ع) 51
یدبیضاء 62
معجزه سوم 66
دریا شکافته شد 69
موسی به طور سینا میرود 71
موسی همان پیامبری است که قومش از وی درخواست کرده اند خدا را ببینند 73
فصل سوم : معجزات حضرت عیسی (ع 75
نبوت حضرت عیسی (ع) 76
انواع معجزات حضرت عیسی (ع) 78
بیان معجزات حضرت عیسی (ع) در کتاب مسیحیت شناسی 83
آیات 49الی 52 نساء( راجع به معجزات حضرت عیسی (ع) 86
اثبات معجزه دوران نوزادی ( سخن گفتن ) حضرت عیسی (ع)از منظر آیات قرآن کریم 92
فصل چهارم :بررسی معجزات پیامبر اکرم(ص) 100
انواع معجزات پیامبر(ص) 101
اعجاز قرآن 101
قرآن معجزه ادبی 103
قرآن معجزه جاودانی 103
قرآن معجزه انسان ساز 104
اثبات اعجاز قرآن از دیدگاه قرآن کریم 105
قرآن معجزه جاودانی پیامبر اسلام(ص) 107
نظر شهید مطهری در رابطه با اعجاز قرآن 111
شق القمر 112
ذکر شق القمر در قرآن و اخبار 117
حرکت درخت 125
معراج پیامبر (ص) 130
اثبات مسئله معراج و سیر شبانه پیامبر (ص) 132
غیب گویی 137
غیب گویی از دیدگاه آیات قرآن کریم 139
یک پیشگویی عجیب 142
اعجاز قرآن از دریچه علم غیب 143
حنانه 145
معجزه ای دیگر 146
معجزات روایی پیامبر (ص)(8،9،10،11) 146
بررسی چند نکته: 150
آیا پیامبر (ص)باید مطابق خواسته مردم معجزه بیاورد؟ 150
چرا پیامبر (ص)مطابق خواسته های مردم اعجاز نکردند؟ 153
آیا معجزه دلیل و برهان بر صحت نبوت و رسالت است ؟ 155
چرا قرآن معجزه را « آیه » خوانده است؟ 156
نتیجه گیری 158
فهرست منابع و مؤاخذ 160
تعریف موضوع
در این تحقیق سعی شده است مساله سیر وسیاحت از منظر قرآن کریم مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد و به مسایل جانبی از جمله اهداف، مخاطبان و مصادیق آن با توجه به کتب تفسیری و روایی و دیگر کتابهایی که در این زمینه نگارش یافته اند ، بپردازد.
اهمیت موضوع
راجع به اهمیت موضوع همین بس که قرآن کریم در سور مختلف به طور مکرر انسانها را به سیر فرا می خواند وایشانرا به مشاهدة صنع وخلقت الهی در آفاق و انفس و همچنین عبرت گرفتن از عاقبت انسانهای سرکش دعوت می کند.
پیشینه موضوع
در مورد موضوع مورد بحث به طور پراکنده در کتب تفسیری و نیز کتب روایی ازجمله میزان الحکمه، وسایل الشیعه، من لایحضره الفقیه و … مطالبی بیان شده است. اما کتاب یا پایان نامه ای که اختصاصاً به این موضوع پرداخته باشد وجود ندارد.
روش تحقیق
با توجه به موضوع، روش این تحقیق کتابخانه‌ای است.
محدودیت های تحقیق
با توجه به عدم وجود کتب مختص به موضوع تحقیق این پروژه با محدودیت منابع روبه رو بوده است و علاوه بر آن این تحقیق با محدودیت زمانی به نگارش درآمده است.
پیشنهادات
با توجه به تحقیقات انجام شده، موضوعات بحث شده در این پروژه هر کدام می تواند به تنهایی موضوع یک پروژه یا پایان نامه قرار گیرد و به طور موشکافانه مورد بررسی قرار گیرند.
به نظر می رسد برای نوآوری در این تحقیق باید پا را از تفاسیر فراتر گذاشت و به مطالعة کتب دیگری که به صورت علمی و کاربردی به این موضوع پرداخته اند همت گماشت، تا از تکرار مکررات بدر آمده، گامی فراتر از آنها برداریم.
فهرست مطالب
کلیات
مقدمه ………………………………………………………………………………………………………
تعریف موضوع ………………………………………………………………………………………….
اهمیت موضوع …………………………………………………………………………………………..
پیشینه موضوع ……………………………………………………………………………………………
سوال اصلی………………………………………………………………………………………………..
فرضیه ……………………………………………………………………………………………………..
سوال های فرعی ………………………………………………………………………………………..
روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………..
محدودیت های تحقیق …………………………………………………………………………………
پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………..
چکیده ……………………………………………………………………………………………………..
تعریف مفاهیم ………………………………………………………………………
1- سفر ……………………………………………………………………………………………………
2- سیر …………………………………………………………………………………………………….
3- سیح ……………………………………………………………………………………………………
4- نفر ……………………………………………………………………………………………………
5- هجرت…………………………………………………………………………………………………
فصل اول: دیدگاه قرآن نسبت به سیر وسیاحت
پیشگفتار …………………………………………………………………………………………………..
الف ) اهمیت و ضرورت سیر در قرآن کریم ……………………………………
1- اتمام حجت ………………………………………………………………………………………….
2- هدایت بخشی ……………………………………………………………………………………….
3- پند و اندرز برای مومنان …………………………………………………………………………..
4- آیینه عبرت …………………………………………………………………………………………..
ب) مخاطبان سیر در قرآن کریم ………………………………………………….
1- آل عمران /137……………………………………………………………………………………..
2- انعام /11………………………………………………………………………………………………
3- یوسف (ع) /109…………………………………………………………………………………….
4- نحل /36………………………………………………………………………………………………
5- حج /46……………………………………………………………………………………………….
6- نمل /69……………………………………………………………………………………………….
7- عنکبوت /20………………………………………………………………………………………….
8- روم /9…………………………………………………………………………………………………
9- روم /42……………………………………………………………………………………………….
10- فاطر /44…………………………………………………………………………………………….
11- غافر /21…………………………………………………………………………………………….
12- غافر /82…………………………………………………………………………………………….
13- محمد (ص) / 10………………………………………………………………………………….
- نتیجه ………………………………………………………………………………………………….
فصل دوم : اهداف و مصادیق سیر وسیاحت
مقدمه ………………………………………………………………………………………………………
1- مشاهدة آیات و نشانه های الهی در مخلوقات و مصنوعات ………….
الف – سیر آفاقی ……………………………………………………………………………………….
- سیر و مشاهده آسمانها و زمین ………………………………………………………………….
- سیر آفاقی برای مشاهده صنع الهی …………………………………………………………….
الف ) توجه به خلقت شتر ……………………………………………………………………………
ب ) زنبور عسل …………………………………………………………………………………………
- زنبور عسل حیوان متمدن …………………………………………………………………………
- زنبور عسل و تولید نسل …………………………………………………………………………
- ساختمان جسمانی زنبور عسل ………………………………………………………………….
ب) سیر انفسی ………………………………………………………………………………………….
- سیر و تدبر در چگونگی به وجود آمدن انسان و مراحل وجودی او ……………………
2- عبرت …………………………………………………………………………..
- مطالعه تاریخ نوعی سیر ……………………………………………………….
الف ) تاریخ چیست؟ ………………………………………………………………………………….
ب ) نقش تاریخ در زندگی انسانها …………………………………………………………………
ج ) تاریخ از دیدگاه قرآن کریم ……………………………………………………………………..
- سیر و عبرت گرفتن از اقوام پیشین
- چرا سرگذشت پیشینیان عبرت انگیز است؟
- فواید سیر در تاریخ وعبرت از گذشتگان
1- کسب تجربه
2- تربیت
3- هدایت
4- کشف عوامل موثر در تعالی و انحطاط جوامع گذشته
الف ) عدالت و بی عدالتی
ب ) اتحاد و تفرقه
ج ) اجرا یا ترک امر به معروف ونهی از منکر
د ) فسق و فجور و فساد اخلاق
- اقوام منحط شده و علل انحطاط آنها
الف ) سیر در احوال قوم عاد
- تاریخچه قوم عاد
- دلایل انحطاط و هلاکت قوم عاد
- سرانجام قوم عاد
- هلاکت قوم عاد درس عبرتی برای دیگر اقوام
ب ) سیر در احوال قوم ثمود
- چرا قرآن قوم عاد و ثمود را مثال می زند؟
ج ) سیر در احوال قوم سبأ
- هلاکت به خاطر کفران نعمت
3- علم
- سیر و تحصیل علم در قرآن کریم
- سیر و تحصیل علم در روایات
4- جهاد
- جهاد نوعی سیر
- جنگ موته نمونه ای از جهاد
- جنگ تبوک جهادی همراه با سیر
5- هجرت
- هجرت یکی از مصادیق سیر
- هجرت از بلاد کفر
فصل سوم : آداب و بایسته های اخلاقی سفر
- مقدمه
- آداب قبل از سفر
1- انتخاب مقصد و هدف
2- انتخاب همراه
3- رد امانت
4- انتخاب جانشین و سرپرست
آداب زمان خروج
1- تعیین زمان خروج
2- آغاز سفر با دعا و صدقه
آداب حین سفر
1- انتخاب رهبر
2- اخلاق در طول سفر
آداب رسیدن به مقصد
- به جای آوردن شکر
- انتخاب مکان مناسب
نتیجه
فهرست منابع
این تحقیق شامل سه فصل می باشد؛
فصل اول حج از نظر لغوی و اصطلاحی بحث شده و انواع حج و عمره هم بررسی شده است.
در فصل دوم که سیمای حج از دیدگاه قرآن می باشد تقریباً آیات قرآن را تا حدودی موردبررسی و دسته بندی قرار دادیم همچنین آیات مربوط به بنای کعبه و تاریخچه آن و آیات مربوط به محرمات وواجبات حج نیز در این فصل بحث شده است.
و اما در فصل سوم، این فصل فلسفه حج می‌باشد که فلسفه اجتماعی ،اقتصادی و فردی معنوی را به رشته تحریر درآورده، همچنین آیاتی که مربوط به آنها درقرآن بیان شده آنها را جمع آوری کرده و در مباحث مربوط به خودشان جای داده شده است.
ودر آخر هم یک نتیجه گیری کلی از همه مباحث تحقیق به عمل آمده است.
امید به این که توانسته باشم این عبادت بزرگ را که اسلام و قرآن به آن این قدر اهمیت داده اند،با استناد به قرآن تا حدی برای همه روشن ومبرهن گردد.
چکیده
حج از دیدگاه قرآن دارای جایگاه خاصی می‌باشد و دارای فلسفه و احکام و مناسک معینی می‌باشد که در فصول سه گانه این پروژه به چشم می‌خورد.
در فصل اول حج از نظر لغوی و اصطلاحی بحث شده و معلوم شد که معنای لغوی حج یعنی قصد زیارت و آهنگ می‌باشد و معنای اصطلاحی آن انجام مناسک خاص در زمان و مکان خاص می‌باشد.
و نیز اشاره شد که جج دارای انواعی همچون تمتع، قِران و افراد است.
فصل دوم سیمای حج از دیدگاه قرآن است در این فصل به تاریخچه بنای کعبه و اهمیت آن واصل وجوب حج پرداخته وسپس آیات اعمال و مناسک ، محرمات مانند :جدال وفسوق، صید وشکار کردن و… می‌باشد.
در دنباله نیز به واجبات حج شامل طواف، قربانی کردن، سعی وصفا ومروه و.. پرداخته شده است.
فصل سوم : فلسفه حج می‌باشد که در این قسمت ابتدا به فلسفه فردی، معنوی، اجتماعی و اقتصادی آن پرداخته شده است.
در بخش اول آن خودسازی و تقریب به خدا وبعضی از اسرار اعمال بحث شده .
در بخش دوم که اجتماعی می‌باشد در مورد هماهنگی و وحدت ویکپارچگی مسلمانان می‌باشد.
در بخش سوم که در مورد فلسفه اقتصادی حج می‌باشد این طور به نظر می‌رسد که حج باعث رشد ورونق مادی و اقتصادی می‌باشد و در جوامع اسلامی حج، حافظ منافع دنیوی و اخروی امتهای اسلامی می‌شود.
فهرست مطالب
عنوان ………………………………………………………………….. صفحه
مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. 1
تبیین موضوع …………………………………………………………………………………………. 3
اهمیت و ضرورت موضوع ………………………………………………………………………. 3
پیشینه موضوع ……………………………………………………………………………………….. 4
پرسشها وفرضیات ………………………………………………………………………………….. 5
چکیده ……………………………………………………………………………………………………. 6
حج در لغت …………………………………………………………………………………………….. 8
حج در اصطلاح ………………………………………………………………………………………. 9
شرافت زمانی حج…………………………………………………………………………………….. 9
اهمیت و آثار حج …………………………………………………………………………………….. 10
انواع و اقسام حج و عمره ………………………………………………………………………… 13
تمتع از نظر لغوی واصطلاحی ………………………………………………………………….. 14
کیفیت حج تمتع ……………………………………………………………………………………….. 14
حج افراد ………………………………………………………………………………………………… 17
حج قران…………………………………………………………………………………………………. 18
عمره مفرده و تمتع ………………………………………………………………………………….. 18
عمره از نظر لغوی و اصطلاحی ………………………………………………………………… 19
عمره مفرده و اعمال آن …………………………………………………………………………… 20
میقات احرام عمره مفرده …………………………………………………………………………. 20
فرق عمره مفرده با عمره تمتع ………………………………………………………………….. 21
نتیجه ……………………………………………………………………………………………………… 22
مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. 24
واژه حج در قرآن ……………………………………………………………………………………. 24
تاریخ مکه ………………………………………………………………………………………………. 27
نامهای مکه: ……………………………………………………………………………………………. 29
1- مکه ………………………………………………………………………………………………….. 29
2- بکه …………………………………………………………………………………………………… 29
3- بیت العتیق …………………………………………………………………………………………. 30
4- بیت المعمور ………………………………………………………………………………………. 30
5- مسجد الحرام …………………………………………………………………………………….. 31
6- بیت الحرام ………………………………………………………………………………………… 32
7- ام القری ……………………………………………………………………………………………. 33
8- بلد الامین ………………………………………………………………………………………….. 34
دلیل پیدایش کعبه ……………………………………………………………………………………. 34
تاریخچه مبنای کعبه ………………………………………………………………………………… 35
زمان ساختن بنای اولیه کعبه ……………………………………………………………………. 39
وجوب و ضرورت حج……………………………………………………………………………… 41
آیاتی در مورد ادله وجوب حج و عمره ……………………………………………………… 41
مستطیع کیست؟ ………………………………………………………………………………………. 43
1- استطاعت مالی …………………………………………………………………………………… 44
2- استطاعت عقلی …………………………………………………………………………………… 44
3- استطاعت بدنی …………………………………………………………………………………… 45
4- استطاعت زمانی………………………………………………………………………………….. 45
5- استطاعت امنیت …………………………………………………………………………………. 45
دعوت به حج اکبر ……………………………………………………………………………………. 49
مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. 52
محرمات احرام ……………………………………………………………………………………….. 52
1- فلسفه صید ……………………………………………………………………………………….. 53
کفاره صید و شکار بر فرد محرم ……………………………………………………………… 55
حکم شکار کردن حیوانات دریایی و صحرایی …………………………………………….. 57
حکم شکار بعد از احرام …………………………………………………………………………… 59
2- حکم جدال وفسوق کردن ……………………………………………………………………. 60
کفاره جدال …………………………………………………………………………………………….. 60
3- حرمت مباشرت…………………………………………………………………………………… 61
قرآن اثر اجتناب از محرمات را چنین بیان کرده …………………………………………. 62
مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. 66
طواف …………………………………………………………………………………………………….. 67
احکام طواف …………………………………………………………………………………………… 67
سعی صفا و مروه …………………………………………………………………………………… 68
احکام صفا و مروه ………………………………………………………………………………….. 70
عرفات ……………………………………………………………………………………………………. 71
وقوف در مشعرالحرام …………………………………………………………………………….. 73
رمی جمرات ……………………………………………………………………………………………. 76
قربانی ……………………………………………………………………………………………………. 78
فلسفة قربانی ………………………………………………………………………………………….. 78
1- کمک رسانی به اهل حجاز یک اصل می باشد. ……………………………………….. 79
2- قربانی از شعائر الهی است. ……………………………………………………………….. 79
3- کمک به مستمندان و سیرکردن آنها ……………………………………………………… 80
4- رسیدن به تقوای الهی …………………………………………………………………………. 81
حلق و تقصیر کردن 82
فضیلت حلق 83
حکم حلق و زمان آن 84
نتیجه 85
مقدمه 88
1- فلسفه فردی و معنوی
مقدمه 90
بعد معنوی حج 91
حج و کسب معرفت 92
انسان و خودسازی 93
عبادت حج، عبادتی بی ریاست96
بعد معنوی مناسک و اعمال حج و تأثیر آن بر فرد 97
بعضی از اسرار حج 99
اسرار صفا و مروه 99
راز طواف کردن 99
سرحلق 100
نتیجه 103
2- فلسفه اقتصادی
بعد اقتصادی حج 105
اهداف و آثار تجاری و اقتصادی حج 107
دیدگاه قرآن نسبت به بعد اقتصادی حج 109
دیدگاه قرآن در مورد واژه منافع و نظر مفسران در آن مورد 112
قربانی عامل تقویت کننده اقتصاد جوامع اسلامی 114
قربانی عامل برآوردن نیاز فقیران 117
نتیجه 119
3- فلسفه اجتماعی
مقدمه 121
ویژگیهای اجتماع حج 122
محتوای اجتماعی حج و آثار آن 123
دیدگاه قرآن نسبت به اجتماعی بودن حج 125
خانه خدا متعلق به مردم است126
قیام جهان شمول اجتماعی مسلمانان در پرتو حج 128
امنیت اجتماعی مسلمانان 130
حج تراکم قوه متکثره در نقطه واحده است. 131
نتیجه133
نتیجه گیری کلی 134
فهرست منابع 135
چکیده:
«بالعدل قامت السموات و الارض»،قوام آسمانها و زمین به عدل است.چنانچه تعادل را از زندگی حذف کنیم، وجودی برای هستی باقی نخواهد ماند که عدل پایه و بنیانی است که قوام و استواری جهان به اوست.« العدل اساس به قوام العالم.»تعالی و ارتقاء جان آدمی به حیات طیبه الهی با ایجاد تعادل فردی در بستر تعامل جمعی است. تعادلی در مبدا، در مسیر و در مقصد.
توسعه ای که در عدل است در هیچ طرح و برنامه دیگری نمی توان یافت. از آن جایی که توسعه در اسلام تنها به معنای افزایش فیزیکی نیست و جنبه های معنوی و ارزشی نیز اهمیت دارد ، جهت گیری سیاستهای توسعه در اسلام به سمت اهداف خاصی است که در راستا و تامین کننده هدف اصلی خلقت انسان است.انسان به خاطر همین سعه و جامعیت وجودیش، بر همه عوالم، حتی بر فرشتگان نیز برتری دارد و تنها اوست که می تواند حامل عشق و طلب باشد.یک عارف با سعه وجودی خود با همه جهان و همه انسانها یگانه است.
قرآن کریم میفرماید: انسانی که در اثر حیات پاکیزه ،جانش به سمت الله حرکت کرد ، جاودانه خواهد بود و از ابدیت خاص برخوردار است چون عندالله می شود . این حیات طیبه باعث صعود و تکامل انسان می شود.برای تداوم حیات حقیقی و افزونی تاله آدمی، لازم است که انسان اولاً چیزی را روی اصول علمی ببیند و ثانیاً قواعد عملی آن را بپذیرد. ظهور برکات و عنایات، مرهون رشد علمی و عملی جامعه است و امت اسلامی در پرتو ایمان و عمل صالح به این فیوضات الهی بار می یابد.حیات واقعی که در یک فرد به جریان می افتد، با حیات دیگران نیز مشترک است. اساسی ترین مختص حیات، تعدیل و تصعید خودمحوری به سود انسان محوری است، که رو به کمال دارد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده……………………………………………………………………………………
مقدمه…………………………………………………………………………………….
فصل اول – تعادل………………………………………………………………………
- تعاریف لغوی و اصطلاحی…………………………………………………………..
- عدل……………………………………………………………………………………
- معنای اعتدال………………………………………………………………………….
- معنای عدالت………………………………………………………………………….
- واژه‌هایی که با عدل پیوند معنایی دارند…………………………………………..
- استقامت……………………………………………………………………………….
- قصد……………………………………………………………………………………
- قسط……………………………………………………………………………………
- وسط……………………………………………………………………………………
- توسط…………………………………………………………………………………..
- تعادل…………………………………………………………………………………..
- تعادل در مقصد (تعادل در خداشناسی)…………………………………………….
- عدل الهی………………………………………………………………………………
- عدل خدا در خلقت جهان……………………………………………………………
- تعادل در خلقت انسان……………………………………………………………….
- تعادل در مبدأ (تعادل در خودشناسی)……………………………………………..
- ضرورت تعدیل در قوای طبیعی تحت فرماندهی عقل…………………………….
- نشانگرهای رفتار و شخصیت متعادل……………………………………………….
- مراحل وصول به تعادل………………………………………………………………
- تعادل جسمانی………………………………………………………………………..
- تعادل عقلانی (اجتماعی)…………………………………………………………….
- تعادل روحی (معنوی)……………………………………………………………….
- ارتباط و نحوه تأثیر امور جاری و موظف و ویژه در یکدیگر………………….
- نشانه‌های عدم تعادل و سلامتی در امور مذکور…………………………………..
- در امور جاری (فردی)………………………………………………………………
- در امور اجتماعی……………………………………………………………………..
- در امور ویژه (معنوی)……………………………………………………………….
- تعادل در مسیر (تعادل در فرمان خداشناسی)……………………………………..
- تعادل در شریعت و طریقت و حقیقت…………………………………………….
- صراط مستقیم…………………………………………………………………………
- تعادل در انسان کامل………………………………………………………………..
- انسان کامل صاحب مقام برزخ البرازخ است………………………………………
- مقام برزخیت کبری = تعادل در بین غیب مطلق و شهادت مطلق………………
- تعادل اسمایی (اسماء جمالی و جلالی)…………………………………………….
- تعادل در تشبیه و تنزیه……………………………………………………………..
- عقل حد واسط ربوبیت و عبودیت………………………………………………….
- تعادل در دو قوه عقل عملی و نظری………………………………………………
- تعادل در دو جنبه یلی الخلقی و یلی الحقی……………………………………….
- تعادل در علم و عامل………………………………………………………………..
- تعادل در عقل و قلب (عشق)……………………………………………………….
- تعادل در اقبال و ادبار قلب…………………………………………………………
- تعادل در خوف و رجاء……………………………………………………………..
- تعادل در قبض و بسط……………………………………………………………….
- یقین به خداوند موجب اعتدال آدمی می‌شود………………………………………
- تعادل در هیبت و انس………………………………………………………………
- ادب پرهیز از افراط و تفریط……………………………………………………….
- تعادل در فرق و جمع (جمع الجمع)……………………………………………….
- تعادل در رضا و غضب………………………………………………………………
- تعادل در رتق و فتق…………………………………………………………………
- تعادل در انبساط……………………………………………………………………..
- تعادل در فناء…………………………………………………………………………
- تعادل در تسلیم و تفویض…………………………………………………………..
- تعادل در توکل……………………………………………………………………….
- تعادل در خلوت و جلوت……………………………………………………………
- تعادل در دنیا و آخرت………………………………………………………………
- برخی از نتایج ایجاد تعادل در انسان……………………………………………….
- فصل دوم – توسعه…………………………………………………………………..
- تعریف لغوی و اصطلاحی……………………………………………………………
- توسعه از دیدگاه فلسفی……………………………………………………………..
- توسعه فرهنگی………………………………………………………………………..
- منظور از خلقت بشر، ظهور استعدادات نهانی است……………………………….
- تجلی شهود الهی تابع استعدادات است……………………………………………..
- هدف از خلقت تحقق تمامیت انسان است…………………………………………
- استفاده از تمام قوا (توسعه انسانی)………………………………………………..
- توسعه وجودی از منظر قرآن………………………………………………………..
- توسعه از منظر عرفان…………………………………………………………………
- نبوغ عرفانی…………………………………………………………………………..
- محورهای توسعه الهی………………………………………………………………..
- اهداف توسعه………………………………………………………………………….
- گسترش علم و عقل یکی از اهداف توسعه………………………………………..
- مبانی توسعه…………………………………………………………………………..
- شاخصه‌های توسعه الهی………………………………………………………………
- انسان با ایمان، انسان توسعه یافته قرآنی…………………………………………..
- مظهر اهتداء و ضلالت قلب انسان است (شرح صدر و ضیق صدر)……………..
- قلب المؤمن عرش الرحمن (توسعه دل)……………………………………………
- علایم توسعه وجودی…………………………………………………………………
- شرح صدر……………………………………………………………………………..
- علامت شرح صدر دستیابی به حلم است……………………………………………
- انس……………………………………………………………………………………
- انبساط…………………………………………………………………………………
- من انسان کامل من فراگیر است……………………………………………………
- وسعت نظر عارف…………………………………………………………………….
- سرور…………………………………………………………………………………..
- راه‌های افزایش توسعه وجودی……………………………………………………..
- پذیرش توحید راه اساسی افزایش ظرفیت روانی………………………………….
- خداخواهی……………………………………………………………………………..
- طی مراتب کمال در انسان کامل…………………………………………………..
- سیر و سلوک…………………………………………………………………………
- عبادت (عبودیت)…………………………………………………………………….
- تقوی مایه شرح صدر و گسترش دل……………………………………………….
- گستردگی ظرفیت روانی و حلم نتیجه علو همت است…………………………..
- شکر……………………………………………………………………………………
- عوامل مؤثر در ایجاد ظرفیت روانی………………………………………………..
- مظاهر توسعه وجودی………………………………………………………………..
- سلوک فردی………………………………………………………………………….
- سلوک جمعی………………………………………………………………………….
- نتایج توسعه وجودی…………………………………………………………………
- نتیجه گیری…………………………………………………………………………..
- فصل سوم – حیات طیبه در ایران 1400 (ه.ش)………………………………….
- تعریف حیات معقول…………………………………………………………………
- عبور از مراحل خام «حیات طبیعی محض» به مراحل حیات معقول…………….
- حیات………………………………………………………………………………….
- طیب…………………………………………………………………………………..
- حیات دنیایی و زندگانی طیب………………………………………………………
- حیات طیبه……………………………………………………………………………
- حیات طیبه بهره مؤمن صالح………………………………………………………..
- ارکان حیات طیبه…………………………………………………………………….
- حیات طیبه انسان را به کجا می‌رساند؟…………………………………………….
- راه رسیدن به عزت چیست؟………………………………………………………..
- معنای صعود و شرح معراج………………………………………………………….
- عمل صالح واسطه ارتقاء ارواح طیبه……………………………………………….
- نشانه‌ها و ویژگیهای حیات طیبه………………………………………………….
- سیمای حیات طیبه نزد پیشوایان معصوم…………………………………………..
- ایران در سال 1400 (ه.ش)………………………………………………………….
- نتیجه گیری…………………………………………………………………………..
- Abstract……………………………………………………………………………………………….
فهرست منابع………………………………………………………………………………………………….
