چکیده:
این تحقیق رهنمودی در مقدمه های شناخت علل و عوامل جرم انگاری افراطی و توالی فاسد آن و همچنین تلاش برای دستیابی به شیوه های خروج از بحران مربوط از نظام تقنینی ایران است . با عنایتی ویژه به جرم زدایی مطرح شده را قسم این سطور از داده ها و یافته های وسیع جرم شناسی و جامع شناسی جنایی بهره برده است در پایان به این نتیجه می رسیم که در یه کنترل اجتماعی موثر قبل از استفاده از قانون کیفری و اعمال سزا ده ضروری است به اقدامات پیشگیرانه و معضادتی ،حمایتی در پناه آموزه های جرم انگاری متوسل و متمسک شویم.
مقدمه :
یکی از مهمترین مسائل سیستم های حقوقی در جهان امروز به ویژه جامعه کنونی ایران ،مشکل تورم قوانین کیفری است که باعث فزونی جرایم در قانون مدون کیفری می شود،و باعث قطور شدن مجموعه قوانین جزایی میگردد.البته ناگفته پیداست که قانون کیفری برای تمیز و تشخیص هنجارها از رفتارهای افراد جامعه ضرورت دارد ؛اما نمی توان تبعات و توالی فاسد جرم انگاری افراطی را نادیده گرفت اصولا چنین است موادی که به قانون کیفری افزوده می شود انگ مجرمانه ای است بر رفتارها و تهدید قضایی آزاد رفتاری شهروندان و گسترش فضای تحت کنترل دولت که نتیجه بلا فصل آن آسیب پذیری و تنافر میان مردم و دولت خواهد شد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه : 1
بیان مسئله : 1
سوالات تحقیق : 3
فرضیه تحقیق: 3
تحقیق روش: 4
اهداف تحقیق: 4
اهداف علمی: 4
اهداف کاربردی: 5
اهمیت و ضرورت تحقیق: 5
ساختار تحقیق: 6
معنای اصطلاحی و مفهومی تورم قوانین کیفری : 6
تورم جزایی و علل آن.. 7
الف) تعریف پدیده تورم جزایی.. 7
ب) علل تورم جزایی.. 7
آثار و پیامدهای تورم جزایی و راههای مقابله با آن.. 10
بخش اول) آثار و پیامدهای تورم جزایی.. 10
فصل اول : علل و عوامل تورم قوانین کیفری.. 15
مبحث اول :تورم مراجع تقنین.. 16
مفهوم تفکیک قوا: 17
مبحث دوم: پذیرش کیفر و اعمال سزا ده و قهرآمیز به عنوان تنها پاسخ 19
بخش اول :توالی فاسد جرم انگاری.. 21
مبحث اول :جرم زدایی بالقوه در پرتو فراینده برچسب زنی : 22
مبحث دوم :افزایش جرم و جمعیت کیفری : 22
فصل دوم :راهکارهای برون رفت از بحران تورم قوانین کیفری: 24
بخش اول : 25
مبحث اول :سیستم قانونی بودن تعقیب… 26
مبحث دوم :جلوگیری از لطمه به آزادی های فردی و حریم خصوصی افراد. 27
نتیجه گیری : 29
پیشنهادات : 31
منابع: 34
تحقیق حاضر در روند کلی تلاش خود، برای پاسخ به این سؤال است که آیا با توجه به آزادیها و حقوق که در اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاقهای آن نباشد، آیا محدودیتهایی برای این آزادیهات وجود دارند و اینکه این ازادیها چگونه حقوق بشر را تحدید و تدقیق (limitation and extraction) می سازند و چگونه بایستی این محدودیتها را راعایت کرد. بنابراین تحقیق حاضر بر این فرضیه استوار است که با توجه به رعایت ضروری حقوق بشر در اسناد بین المللی و سازمان ملل و توجه آن در همه کشورها بدون توجه به نژاد، دین و مذهب، محدودیتهایی برای آن وجود دارد که اجرای آن را مقید می سازد و برای اجرای آن ضرورت دارد که قوانین خاصی نیز ایجاد شود تا بتواند بشکل همگانی و فراگیر درآید.
انگیزه اصلی از نگارش این پایان نامه و انتخاب موضوع تحقیق علاقه به موضوعات حقوق بشر و افزایش دانش و آگاهی لازم در این زمینه و سیطره ای که ماهواره ها در عصر اطلاعات و ارتباطات نوری ایجاد کرده اند و فضایی را بوجود آورده اند که جامعه شبکه ای (Network Society) را نوید می دهند و از طریق دیگر جامعة اطلاعاتی پی ریزی شده است که جریان بین المللی اطلاعات و توزیع و نشر برنامه ها و اطلاعات ماهواره ای و غیره از اصول اولیه آن است. در این عصر، پرداختن به اساسی ترین نیاز بشری و حقوق آن از اهم واجبات است و لذا ضرورت دارد، نگاهی به ابزارهای جهانی سازی (Globalization) انداخت که به قول مک لوهان دنیا را به یک «دهکده جهانی» (Global village) تبدیل کرده اند و انسان در یک فضای نابرابر چگونه می تواند از حقوق برابر و فرصتهای برابر بهره برد و ازر این فضا برای همه آحاد بشری پس اندازی ذخیره نماید.
فهرست مطالب
صفحه عنوان
مقدمه
بخش اول: برنامه های ماهواره ای و آزادی پخش مستقیم
فصل اول – مفهوم و مبنا
گفتار اول: ارتباطات و سیر تحول آن
گفتار دوم: ارتباطات ماهواره ای
فصل دوم – قلمرو آزادی پخش
گفتار اول: آزادی پخش ماهوار
گفتار دوم – عرف در منابع حقوقی
گفتار سوم – فضای و آزادی پخش برنامه های ماهواره ای
بخش دوم: اسناد حقوق بشر و محدودیتهای آزادی بیان و اطلاعات
فصل اول – حقوق بشر و میثاق های بین المللی
گفتار اول: چگونگی پیدایش حقوق بشر
گفتار دوم: اهمیت حقوق بشر و فهم آن
گفتار سوم: اعلامیه جهانی حقوق بشر
گفتار چهارم: میثاق های بین المللی مدنی و سیاسی
گفتار پنجم: حقوق آزادی اطلاعات و آزادی بیان
فصل دوم: حق پخش مستقیم برنامه های ماهواره ای مطلق است یا نسبی
فصل سوم: محدودیتهای اصل آزادی اطلاعات
گفتار اول: آزادی بیان و آزادی اطلاعات و محدودیتهای آن
گفتار دوم: حق حفظ حریم شخصی و محدودیتهای دریافت اطلاعات
فصل چهارم: فرهنگ، حقوق و آزادی ارتباطات در عصر جهانی شدن
گفنار اول: جهانی شدن و جامعه مبنی بر اطلاعات و جریان بین المللی آن
گفتار دوم: فرهنک ارتباطات
گفتار سدم: حقوق ارتباطات
ضمایم
منابع و مآخذ
گفتار سوم: امنیت ملی
گفتار چهارم: نظم عمومی
گفتار پنجم: اخلاق
گفتار ششم: حقوق و حیثیت دیگران
گفتار هفتم: عدم تبلیغ برای جنگ و حمایت تنفرمای
پیش گفتار :
به طور کلی موضوعات مختلفی پیرامون ما و در محیط حقوق بین الملل جهت بررسی و مطالعه وجود دارد که بسیاری از آنها می توانند سررشته هزاران مقاله و الهام بخش صدها محقق باشد. در اینکه کدامیک از موضوعات برای بررسی عمیق تر مناسب است شکی نیست که باید به ارتباط آن با منافع حیاتی تر ابناء بشر توجه نمود. در شرایط کنونی موضوعاتی از قبیل اقتصاد بین الملل، سازمانهای بین المللی، روابط حقوقی بین دولتها و حقوق بشر و مواردیکه در بطن این مقولات جای گرفته اند از مسائل مهمتر (اگر نگوییم از مهمترین مسائل) بین المللی و حقوق بین الملل می باشند. برای انتخاب عنوانی که بتواند آنقدر مهم باشد که موضوع یک پایان نامه قرار گیرد و از طرف دیگر بیشترین ارتباط را با مقوله های فوق الذکر داشته باشد، باید کوشش و کنکاش دقیقی نمود و صد البته از نیروی فکر نیز به خوبی بهره برد. از دیگر سوی با توجه به ملیت و هویت ایرانی ما این دقت عمل می تواند ما را به سمت و هدف جزئی تر و مشخص تری رهنمون سازد.
بدین ترتیب نگارنده در پی این اهداف خود را در چهارچوب مشخصی که یک سازمان بین المللی که درارتباط با حقوق بین الملل دارای جنبه های اقتصادی نیز باشد قرار داد و به این چهارچوب یک ویژگی دیگر نیز اضافه کرد که همانا ارتباط قوی با ایران بود. از مجموع همه این اوصاف و ویژگی ها تصور می کنم تقریباً اکثریت ما به یک نتیجة واحد برسیم برآیندی که همه اوصاف فوق را در بر می گیرد.
اکو ECO
سازمان همکاریهای اقتصادی (منطقه ای) Economic – Cooperation- Organization
بخش اول- کلیات
فصل اول- فلسفه پیدایش و تاریخچه
اکو سازمانی بین المللی با ویژگی اقتصادی است که مقر آن در ایران قرار دارد و به بیان واضح تر ایران از مهمترین اعضاء و مؤسسین آن است.
«اکو و تحولات آن»
پیشگفتار…………………………………………………………………………………………………. 1
بخش اول - کلیات…………………………………………………………………………………… 2
فصل اول- فلسفه پیدایش و تاریخچه………………………………………………………….. 2
مبحث اول- نظریه همگرایی……………………………………………………………………….. 3
مبحث دوم- عوامل مؤثر در پیدایش…………………………………………………………… 4
1-عامل جغرافیایی……………………………………………………………………………………. 5
2- ضرورتهای سیاسی و امنیتی ………………………………………………………………. 5
3-مقتضیات نظام بین المللی………………………………………………………………………. 6
4- اشتراکات فرهنگی- تاریخی و مذهبی…………………………………………………….. 6
5-منافع اقتصادی همکاریهای چند جانبه و دو جانبه……………………………………. 7
6-همکاری در استفاده از منابع مالی و اعتباری بین المللی برای پروژه های
مشترک…………………………………………………………………………………………………… 8
مبحث سوم- تاریخچه………………………………………………………………………………. 10
فصل دوم- اهداف و اولویتها…………………………………………………………………….. 12
مبحث اول- اهداف سازمان اکو…………………………………………………………………. 12
مبحث دوم- اولویتهای همکاری…………………………………………………………………. 13
فصل سوم- تشکیلات……………………………………………………………………………….. 15
مبحث اول- ارکان……………………………………………………………………………………. 15
الف- شورای وزیران……………………………………………………………………………….. 16
ب- شورای قائم مقامان……………………………………………………………………………. 16
ج- شورای برنامه ریزی…………………………………………………………………………… 17
د- کمیته های فنی…………………………………………………………………………………….. 17
ه- دبیرخانه…………………………………………………………………………………………….. 18
وظایف دبیرکل…………………………………………………………………………………………. 18
و- سازمانهای تخصصی………………………………………………………………………….. 19
مبحث دوم- بودجه…………………………………………………………………………………… 20
فصل چهارم- اعضاء……………………………………………………………………………….. 21
مبحث اول- نحوه عضوگیری…………………………………………………………………….. 21
عضویت در سازمان…………………………………………………………………………………. 21
مبحث دوم- علل و انگیزه های اصلی اعضا برای پیوستن به اکو…………………… 22
مبحث سوم- اعضا و نحوه مشارکت آنان در سازمان…………………………………. 24
مبحث چهارم- ویژگی و نحوه مشارکت اعضاء اکو……………………………………… 25
الف- ایران………………………………………………………………………………………………. 25
ب- پاکستان…………………………………………………………………………………………….. 26
ج- افغانستان…………………………………………………………………………………………… 28
د- قزاقستان……………………………………………………………………………………………. 29
ه- ترکمنستان………………………………………………………………………………………….. 31
و- ترکیه…………………………………………………………………………………………………. 33
ز- آذربایجان………………………………………………………………………………………….. 35
ح- قرقیزستان…………………………………………………………………………………………. 36
ط- ازبکستان…………………………………………………………………………………………… 37
ی- تاجیکستان…………………………………………………………………………………………. 38
مبحث پنجم- نمای کلی از روابط تجاری بین اعضای اکو……………………………… 38
بخش دوم- تحولات اکو……………………………………………………………………………. 41
فصل اول- سیر تکوین سازمان اکوپ………………………………………………………… 41
مبحث اول- اکو پیش از پذیرش اعضای جدید……………………………………………… 41
الف- مختصری از تاریخچه RCD……………………………………………………………… 41
ب- سازمان، تشکیلات و اهداف آر سی دی………………………………………………… 42
ج- تحولات آر سی دی RCD…………………………………………………………………….. 42
کنفرانس ازمیر…………………………………………………………………………………………. 44
مبحث دوم- سازمان اکو پس از پذیرش اعضاء جدید…………………………………… 46
الف- پروژه ها…………………………………………………………………………………………. 49
ب- مؤسسات تخصصی وابسته به اکو……………………………………………………….. 50
مبحث سوم- توسعه روابط اکو با سازمانهای بین المللی………………………………. 57
الف- سازمان ملل متحد و سازمانهای تخصصی وابسته به آن……………………… 60
1- روابط با کمیسیون اقتصادی، اجتماعی آسیا اقیانوس آرام (اسکاپ)………….. 61
2- روابط با سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو)……………………………….. 62
3- روابط با صندوق کودکان سازمان ملل………………………………………………….. 63
4- روابط با سایر سازمانهای تخصصی سازمان ملل………………………………….. 63
ب- روابط باسایر سازمانهای منطقه ای و اتحادیه های اقتصادی………………….. 64
1- سازمان کنفرانس اسلامی و سازمانهای تخصصی آن…………………………….. 64
2- روابط با سایر اتحادیه های اقتصادی……………………………………………………. 65
2-1- اکو و روابط آن با اتحادیه های جنوب شرق آسیا (آسه آن)………………… 65
2-2- اتحادیه اروپا………………………………………………………………………………….. 66
مبحث چهارم- نقش کمی و کیفی جمهوری اسلامی در تحول و گسترش اکو…… 67
فصل دوم- اکو و رویکرد به مسئله مواد مخدر…………………………………………… 70
مبحث اول- دلایل رویکرد…………………………………………………………………………. 70
الف- دلائل ناظر بر تولید و پخش………………………………………………………………. 71
ب- دلائل ناظر بر ترانزیت و مصرف…………………………………………………………. 72
مبحث دوم- مهمترین فعالیتهای اکو در زمینه مبارزه با مواد مخدر……………….. 74
الف- فاز اول پروژه DCCU……………………………………………………………………… 75
ب- فاز دوم و ارتباط آن با سازمان ملل…………………………………………………….. 77
فصل سوم- برسی ابعاد حقوقی اکو…………………………………………………………… 78
مبحث اول- بررسی حقوقی اکو از دیدگاه بین المللی…………………………………….. 78
الف- مفهوم مشروعیت…………………………………………………………………………….. 78
ب- مفهوم مشروعیت در حقوق بین الملل……………………………………………………. 79
1- هدف…………………………………………………………………………………………………. 81
2- کشورهای عضو…………………………………………………………………………………. 81
3- چهارچوب داخلی سازمان……………………………………………………………………. 82
مبحث دوم- بررسی اکو از منظر نظام حقوق داخلی ایران…………………………….. 83
الف- جایگاه اکو از منظر مشروعیت…………………………………………………………… 83
ب- مشروعیت اکو از نگاه حقوق داخلی ایران……………………………………………… 85
مبحث سوم- مقایسه اجمالی وضعیت حقوقی اکو با اتحادیة اروپا………………….. 88
الف- تشکیلات…………………………………………………………………………………………. 88
ب- اعضا………………………………………………………………………………………………… 89
ج- مقایسه فرهنگی…………………………………………………………………………………… 90
د- شخصیت حقوقی…………………………………………………………………………………. 91
هـ – مصونیت ها و مزایا………………………………………………………………………….. 91
فصل چهارم- چشم انداز اکو با نگاهی به گذشته…………………………………………. 93
مبحث اول- ارزیابی عملکرد اکو………………………………………………………………… 94
الف- مخالفان………………………………………………………………………………………… 94
ب- موافقان…………………………………………………………………………………………… 94
1- عدم اقبال آر سی دی………………………………………………………………………. 95
2- روند کند تکمیل برنامه های اقتصادی……………………………………………… 96
3- کمبود بودجه و تأمین مالی طرحهای اکو…………………………………………. 99
4- عدم تجانس وضعیت اقتصادی اعضا با یکدیگر………………………………. 100
مبحث دوم- موانع گسترش اکو…………………………………………………………….. 100
الف- موانع خارجی……………………………………………………………………………….. 101
1- مواضع روسیه در قبال اکو……………………………………………………………… 101
2- مواضع کشورهای غربی در قبال اکو………………………………………………. 104
ب- موانع داخلی……………………………………………………………………………………. 106
1- عدم برنامه ریزی بهینه متناسب با امکانات و اهداف اصلی……………… 106
2- کمبود قدرت…………………………………………………………………………………….. 109
مبحث سوم- توسعه جغرافیایی اکو………………………………………………………. 110
نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………. 116
منابع……………………………………………………………………………………………………… 119
چکیده
گذشت بیست سال از تصویب و اجرای قانون عملیات بانکداری بدونربا، فرصتمناسبی برای مطالعه و ارزیابی آن است. توجه کارشناسی در ابعاد نظری و اجرایی بانکداری بدون ربای ایران نشان میدهد خلاها و اشکالاتی وجود دارد که میتوان با اصلاح و تکمیل آنها، گامهای مؤثری در اصلاح ساختار نظام بانکی برداشت.
یکی از اشکالات محوری که زمینهساز اشکالات نظری و اجرایی فراوانی در عرصة بانکداری شده، تفکر جایگزینی یک به یک بانکداری بدون ربا با بانکداری متعارف ربوی است. اندیشهوران مسلمان از جمله طراحان بانکداری بدون ربای ایران، در صدد این بودند که الگوی جامع و واحدی طراحی کنند تا بتوانند جایگزین کامل بانکداری متعارف باشد و از این نکتة اساسی غفلت کردهاند که اسلام با تحریم قرض با بهره، انواعی از معاملههای حقیقی چون بیع نسیه، سلف، تنزیل، اجاره، جعاله، شرکت، مضاربه، مزارعه، مساقات و صلح را تأیید کرده که ماهیتهای به طور کامل متفاوتی دارند و در یک قالب مالی نمیگنجد. روشن است که جمع کردن این معاملههای متنوع با احکام و ضوابط گوناگون در قالب سازمان مالی بهنام بانک، سبب پیچیده و مبهم شدن عملیات، صوری شدن قراردادها، بالا رفتن هزینههای نظارت و کنترل و سرانجام غیرکارا شدن نظام بانکی میشود.
برای حل این مشکلِ ریشهای، در این مقاله، با توجه به اهداف و مسؤولیتهای نظام بانکی، و با توجه به اهداف، انگیزهها و روحیات مشتریان بانک (سپردهگذاران، متقاضیان تسهیلات) و با توجه به احکام فقهی معاملهها و طبقهبندی خاص آنها، چهار نوع بانک بدون ربا به عناوین «بانکهای قرض الحسنه»، «بانکهای مبادلهای با سود ثابت»، «بانکهای مشارکتی با سود متغیر» و «بانکهای جامع» پیشنهاد میشود. ویژگی این بانکها در مشروعیت بیشتر، قابلیت اجرایی بالاتر و پایین بودن هزینههای عملیاتی آنها است که در مقاله توضیح داده شده است.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده 1
مقدمه. 3
ماهیت بانکداری متعارف (ربوی) 4
ویژگیهای بانکداری متعارف.. 6
حکمت و محدودة تحریم ربا در اسلام 7
اسلام و قراردادهای مالی. 9
انواع معاهدههای مالی. 12
1- معاهدههای غیرانتفاعی. 12
2- معاهدههای انتفاعی. 13
1-2 معاهدههای مبادلهای.. 13
ویژگیهای معاهدههای مبادلهای.. 14
2-2 -معاهدههای مشارکتی. 15
ویژگیهای معاهدههای مشارکتی. 15
1- اهداف و انگیزههای سپردهگذاران. 17
2- روحیات سپردهگذاران. 18
3- اهداف و روحیات گیرندگان تسهیلات.. 18
نقد و بررسی بانکداری بدون ربای ایران. 19
1-شیوههای تجهیز منابع. 19
1-1 – سپردة قرضالحسنة جاری.. 20
2-1 -سپردة قرضالحسنه پسانداز 20
3-1 – سپردة سرمایهگذاری مدتدار 21
2- شیوههای تخصیص منابع. 22
1-1 تجهیز منابع. 24
2-1 تخصیص منابع. 24
1-2 تجهیز منابع. 27
ج. سپردة سرمایهگذاری با سود ثابت.. 28
انواع سپردههای سرمایهگذاری با سود ثابت.. 30
امکان پرداخت سود ثابت.. 31
1- کنترل سپردهها به روش دستوری.. 32
2- کنترل سپردهها به روش تغییر در نرخ سود 32
3- کنترل ترکیب منابع به روش تغییر در نرخهای انواع سپردهها 32
4- خرید و فروش ابزارهای مالی با سود معین. 33
5- کنترل وصول مطالبات.. 33
مشروعیت اعلام سود ثابت.. 34
2/2 – تخصیص منابع. 36
3- بانکهای مشارکتی (با سود متغیر) 36
1-3 تجهیز منابع. 36
ج. سپردة سرمایهگذاری مشارکتی. 37
انواع سپردة سرمایهگذاری مشارکتی. 38
2-3 تخصیص منابع. 39
4- بانکهای جامع. 40
4-1 – تجهیز منابع. 40
2-4 تخصیص منابع. 41
انتخاب بهینة نوع بانک… 42
بهره در ادبیات اقتصادی غرب.. 44
ربا در فقه اسلامی. 46
فلسفه وجودی بهره در متون اسلامی. 47
پول سرمایه بالقوه است.. 49
پول کالاست.. 51
پول سرمایه است.. 53
آیا حرمت ربا در اسلام ، به معنای نفی بهره طبیعی است ؟. 54
بهره طبیعی و سود 57
اجاره و بهره طبیعی. 61
پیشنهادات: 63
نتیجه گیری.. 64
منابع. 68
پیشگفتار:
تحولات نظام بین الملل با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق، کشور عراق را به دلیل موقعیت ممتاز ژئوپلتیکی، ژئواستراتژیکی و ژئواکونومیکی به مجموعه پیچیده ای تبدیل کرد که صرف نظر از قدرت های همسایه و منطقه ای از اولویت و تقدم بسیار بالایی در سیاست خارجی قدرت های فرامنطقه ای برخوردار شد. تهاجم این کشور به کویت نیز مزید برعلت گردید و با حضور فیزیکی کشورهای غربی در منطقه خلیج فارس به طور عملی در چالش عمیقی فرورفت. عراق به عنوان یکی از همسایگان جمهوری اسلامی ایران با توجه به اشتراکات تاریخی، مذهبی و فرهنگی و قومی با مردم ایران، از جایگاه ویژه ای در سیاست خارجی ایران برخوردار است به طوریکه نمی توان از آثار امنیتی حضور و دخالت بازیگران فرامنطقه ای بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران چشم پوشی نمود. تحولات عراق هم چنین بر مسایل امنیتی و اقتصادی ترکیه تأثیر بسزایی دارد. رساله حاضر تلاشی است برای درک و فهم واقع بینانه از مسایل عراق و شناخت اهداف و منافع و زمینه های تعارض و تعامل آن در ارتباط با منافع ملی دو قدرت منطقه ای ایران و ترکیه.
کلیات پژوهش:
1-طرح مساله
حوادث 11 سپتامبر 2001 نقطه عطف در تغییر و گردش سیاستهای ایالات متحده در نظام بین الملل شد که در انتخابات سال4 200 و پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات مجدد ریاست جمهوری و انتخابات مجالس ایالات متحده آمریکا این رویکردخود را نشان داد. در نظم جدید ،مبارزه با تروریسم و مبارزه با سلاحهای کشتار جمعی و مبارزه با بنیادگرایی اسلامی اساس کار قرار داده شد . در حقیقت حمله به عراق در چارچوب تغییر نظام بین الملل و ایجاد این رویکردها بود.
حضور نظامی آمریکا در یکی از مناطق استراتژیک جهان با هجوم به عراق و طرح این کشور جهت تغییر سیاسی خاورمیانه و دمکراتیزه کردن منطقه اگر چه تهدید کننده امنیت ملی کشورهای منطقه از جمله ایران و ترکیه می باشد, لیکن با توجه به شرایط موجود هر دو کشور تلاش کرده اند که از فرصت ها و چالش های ایجاد شده در راستای منافع ملی خویش بهره برداری نمایند, اعتقاد بر این است که ایران و ترکیه به عنوان دو قدرت منطقه ای صاحب نفوذ در عراق و سامان یافتن عراق جدید به عنوان دو رقیب مطرح می باشند, هر چند رقابت دیرینه این دو کشور تنها به عراق ختم نمی شود اما به نظر می رسد سوای رقابت ها و چالش های تاریخی بین دو کشور در دهه نود ،اکنون رقابت آنها وارد مرحله نوینی شده است که موجبات تغییر و تحولات سیاسی در منطقه را فراهم می آورد..
فهرست مطالب
عنوان صفحه
پیشگفتار……………………………………………………………………… 1
بخش اول : مقدمه نظری……………………………………………………. 2
کلیات پژوهش………………………………………………………………………. 3
1-طرح مساله………………………………………………………………………………………….. 3
2-انگیزه انتخاب موضوع………………………………………………………………………….. 4
3-اهمیت موضوع…………………………………………………………………………………….. 4
4- سئوال اصلی………………………………………………………………………………………. 4
5- فرضیه اصلی……………………………………………………………………………………… 4
6- متغیرهای دخیل………………………………………………………………………………….. 5
7- هدف پژوهش……………………………………………………………………………………… 5
8- قلمرو پژوهش…………………………………………………………………………………….. 6
9- روش پژوهش…………………………………………………………………………………….. 6
10- ارکان و پایه های نظری تحقیق…………………………………………………………… 6
11- سطوح تحلیل…………………………………………………………………………………….. 7
12- پیشینه و محدودیت ها و منابع پژوهش………………………………………………… 7
13- سازماندهی تحقیق…………………………………………………………………………….. 8
چارچوب نظری پژوهش………………………………………….. 9
فصل اول: تعریف منازعه و همکاری……………………. 10
1- نظریه نوواقع گرایان ………………………………………………………………………….. 12
2- نوکارکردگرایی…………………………………………………………………………………… 14
3- نهادگرایی نئولیبرال…………………………………………………………………………….. 15
فصل دوم: کاربرد نظریه بازیها در بررسی رقابت و همکاری در روابط
بین الملل……………………………………………………. 19
1- روابط بین الملل به مثابه یک بازی………………………………………… 20
2- انواع بازی ها در روابط بین الملل…………………………………………………………. 21
3- بازی با حاصل جمع جبری صفر………………………………………………………….. 21
4- بازی با حاصل جمع غیر صفر یا حاصل جمع متغیر……………………………….. 22
تعریف مفاهیم……………………………………………………………………. 24
جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………………………………………. 25
ایران………………………………………………………………………………………………………. 25
ترکیه………………………………………………………………………………………………………. 26
عراق………………………………………………………………………………………………………. 27
دولت اسلامگرای……………………………………………………………………………………… 27
سیاست خارجی……………………………………………………………………………………….. 28
بخش دوم : ……………………………………. 29
فصل اول: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران…………….. 30
- دوره اول ( 80-1979 ) : …………………………………………………………………….. 31
- مکانیسم ارتباط سیاست خارجی دولت موقت…………………………………………. 31
1- اقدام اثباتی…………………………………………………………………………………………. 32
2- اقدامات سلبی دولت موقت……………………………………………………………………. 34
- دوره دوم: رادیکالیسم با تاکید بر شیوه رابطه ملتها ( 1988-1980 )………… 35
مشخصات اصلی دوره دوم………………………………………………………………………. 35
الف- فرا وطنی بودن نورمهای ارزشی……………………………………………………….. 35
ب- جنگ ایران و عراق به دنبال اشغال سفارت آمریکا…………………………………. 37
1- بعد اثباتی…………………………………………………………………………………………… 37
2- بعد سلبی……………………………………………………………………………………………. 39
- دوره سوم: عادی سازی سیاست خارجی بر اساس ترتیبات منطقه ای و الزامات
منافع ملی…………………………………………………………………………………………….. 43
مشخصات دوره سوم:……………………………………………………………………………… 44
1- تامین امنیت ملی و تامین مصالح ملی………………………………………………….. 44
2- الزامات منطقه ای, توسعه همکاری با همسایگان محدوده خاورمیانه………. 45
فصل دوم: سیاست خارجی ترکیه و اصول کلی آن…………… 50
- اهمیت استراتژیک ترکیه در منطقه………………………… 52
- نقش تعیین کننده هر یک از عوامل جغرافیایی و منابع طبیعی و اهمیت استراتژیک این کشور در منطقه 53
- سیاست خارجی ترکیه 55
- روابط دو کشور بعد از انقلاب اسلامی59
- سیاست تشنج زدایی دولت ایران و اثرات آن بر روابط با ترکیه66
- مبانی و اصول سیاست خارجی ترکیه 76
فصل سوم: بررسی موقعیت جغرافیایی و ژئوپلتیکی عراق و جایگاه و نقش بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای .. 80
الف) موقعیت جغرافیایی عراق80
1- ژئوپلتیک آب 84
2- ژئوپلتیک نفت 85
3- ژئوپلتیک کردها86
1-3- بررسی موقعیت کردها در عراق86
2-3- دستاوردهای قانون اساسی موقت عراق برای اکراد89
1-2-3- قبولاندن نظام فدرال در عراق90
2-2-3- حضور کردها در ساختار قدرت مرکزی عراق 91
3-2-3- به رسمیت شناختن زبان کردی عراق91
4-2-3- قدرت تعدیل قوانین دولت مرکزی از طرف پارلمان کردستان91
5-2-3- مشخص کردن وضعیت کرکوک و مناطق تخریب شده92
6-2-3- قائل شدن حق وتو قانون اساسی دائر بر ایالات و مناطق فدرال…….. 92
4- ژئوپلتیک کردها 93
ب) مختصات عراق جدید 95
1- مقایسه عراق قدیم با عراق جدید 95
1-1- تفاوت عراق قدیم و جدید از بعد داخلی95
2-1- تفاوت عراق قدیم و جدید از بعد منطقه ای96
1-2-1- اختلاف با ترکیه 96
2-2-1- اختلاف با جمهوری اسلامی ایران 96
3-2-1- اختلاف با سوریه 97
4-2-1- اختلاف با کویت 97
3-1- تفاوت عراق قدیم و عراق جدید از منظر بین المللی98
ج) بازیگران ذینفع و ذی نفوذ در عراق جدید 99
1- جمهوری اسلامی ایران 99
2- جمهوری ترکیه100
1-2- طرح اوزال 101
2-2- سیاست ترک سازی101
3-2- ادغام فرهنگی و آموزشی 102
4-2- جنبه سیاسی دادن به فعالیت ها102
3- عربستان سعودی 102
4- سوریه 103
5- اسرائیل 104
6- ایالات متحده آمریکا 104
7- روسیه 106
8- اروپا ……………………………………………………………………………… 107
فصل چهارم: سیاست خارجی نفوذ ایران و ترکیه در قبال دولت جدید عراق… 108
- زمینه های تاریخی ایران و ترکیه در عراق108
الف: پیشینه تاریخی نفوذ ایران در عراق 108
ب: پیشینه تاریخی نفوذ ترکیه در عراق 111
بخش سوم : دیدگاههای مشترک ایران و ترکیه راجع به عراق113
فصل اول: دیدگاههای جمهوری اسلامی ایران در قبال عراق 114
الف) دیدگاه ایران نسبت به رژیم بعثی عراق از ظهور تا سقوط صدام114
ب) مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال عراق116
ج) مواضع جمهوری اسلامی ایران در مورد قانون اساسی موقت عراق119
فصل دوم: دیدگاه جمهوری ترکیه در قبال عراق . 120
الف) سیاست خارجی جمهوری ترکیه در قبال عراق در دوران جنگ سرد………. 120
ب) تحول در سیاست منطقه ای ترکیه پس از جنگ سرد 121
ج) موضع گیری ترکیه در بحران کویت و واکنش های داخلی نسبت به آن……… 123
د) اهداف ترکیه از ایفای نقش رسمی در بحران کویت127
1- کسب امتیاز سیاسی 127
2- ملاحظات اقتصادی127
3- شرکت در ترتیبات منطقه ای 128
4- چشمداشت ارضی ترکیه نسبت به شمال عراق128
ه) مواضع ترکیه در مورد اشغال عراق توسط ایالات متحده آمریکا130
1- حفظ تمامیت ارضی عراق130
2- حمایت ترکمن ها 130
3- دریافت کمک های اقتصادی از آمریکا 131
و) مخالفت پارلمان با شرکت ترکیه در جنگ بر علیه عراق 132
ز) واکنش و مخالفت داخلی با اعزام نیروهای ترکیه به عراق 134
ن) مواضع ترکیه در مورد قانون اساسی موقت عراق 135
فصل سوم: بررسی مولفه های منافع ملی دو کشور ایران و ترکیه در
عراق (تفاهمات) …… 136
الف) مولفه های تاریخی روابط جمهوری اسلامی ایران و ترکیه با توجه به
تحولات عراق 137
ب) مولفه های سیاسی روابط جمهوری اسلامی ایران و ترکیه در عراق جدید (مناسبات و رقابت های سیاسی) 141
ج) مولفه های اقتصادی روابط ایران و ترکیه در عراق جدید143
فصل چهارم: بررسی زمینه های سیاسی و امنیتی تفاهمات و تقابلات منافع ایران و ترکیه در عراق 145
الف) مولفه های همکاری و تعامل در زمینه های اشتراک منافع ایران و ترکیه در عراق جدید 145
1- حفظ تمامیت ارضی عراق و جلوگیری از تشکیل دولتی کرد در شمال عراق. 145
2- مخالفت هر دو کشور با فعالیت سازمان های معارض خود در عراق…….. 149
3- مخالفت دو کشور با گسترش فعالیت های اسرائیل در شمال عراق……………. 150
ب) مولفه های تقابل منافع ایران و ترکیه در عراق151
1- مخالفت ترکیه با ایفای نقش موثر شیعیان در دولت جدید عراق151
2-چشمداشت ارضی ترکیه نسبت به شمال عراق به ویژه کرکوک152
3-مخالفت ایران با تلاش های ترکیه برای افزایش غیر واقعی سهم ترکمن ها در ساختار فدرالیسم عراق 153
4-اختلاف ایران و ترکیه در مورد نوع حکومت عراق جدید154
فصل پنجم: بررسی زمینه های اقتصادی مناسبات ( تعامل و تقابل ) منافع ایران و ترکیه در عراق جدید 155
الف) چشم اندازهای همکاری جمهوری اسلامی ایران با عراق156
1- همکاری در زمینه استفاده بهینه از آب رودخانه های مرزی156
2- همکاری در زمینه شبکه های ارتباط زمینی 157
3- همکاری در زمینه نفت و گاز158
ب) چشم اندازهای همکاری های بین ترکیه و عراق160
1- همکاری در زمینه راه های ارتباطی160
2-همکاری دوکشور در زمینه شبکه آبها 160
3-همکاری دو جانبه در زمینه نفت وگاز162
ج)زمینه های رقابت و همکاری اقتصادی ایران وترکیه در عراق جدید164
1-زمینه های رقابت164
1-1-رقابت در بازار عراق164
1-2-اصلاحات اقتصادی در عراق در چارچوب خاورمیانه بزرگ 164
2-زمینه های همکاری ایران وترکیه در عراق جدید166
فصل ششم :سناریوهای مطرح شده برای استقرار نظام سیاسی پس از صدام در عراق وتاثیر آن بر ایران 168
1-فدرالیسم 170
2-دولت بسیط با جلوه اداری متمرکز و غیر متمرکز و تاثیرات آن بر ایران……. 185
بخش چهارم:استنتاجات موضوعی190
فهرست منابع203